تأثیر خشکسالی بر درآمد و رفاه خانوارها و شاخص تولید غذا مقاله

خشکسالی از طریق کاهش تولید محصولات کشاورزی و غذایی می‌تواند افزون بر کاهش درآمد و رفاه خانوارها، موجب تهدید امنیت غذایی آنان شود. با توجه به ارتباط میان بخش‌های کشاورزی و غیرکشاورزی لازم است اثرگذاری‌های خشکسالی به طور جامع ارزیابی شود. به همین منظور در این بررسی با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پیامدهای آن در حوزه درآمد و رفاه خانوارها و همچنین شاخص تولید غذا ارزیابی شد. داده‌های مورد نیاز این پژوهش از ماتریس حسابداری اجتماعی 1380 به دست آمد. خشکسالی نیز به صورت کاهش دسترسی به آب در قالب سه سطح ضعیف (16 درصد)، متوسط (36 درصد) و شدید (47 درصد) لحاظ شد. رفاه با استفاده از تغییر‌های معادل (EV) محاسبه شد. نتایج بررسی نشان داد شاخص‌ تولید غذا 8/27-8/5 درصد و شاخص رفاه 1/27-2/6 درصد بر اساس شدت خشکسالی کاهش می‌یابد. همچنین مشخص شد خشکسالی موجب کاهش درآمد هر دو گروه خانوارهای روستایی و شهری می‌شود که کاهش درآمد خانوارهای روستایی و به ویژه دهک‌های درآمدی پایین به مراتب بالاتر به دست آمد. از دیگر یافته‌های بررسی تغییر رابطه مبادله به زیان بخش‌های غیرکشاورزی در مقابل بخش کشاورزی بود که می‌تواند زمینه سرمایه‌گذاری در جهت افزایش بهره‌وری منبع‌های محدود آب را فرآهم سازد. طبقه بندی:   C68, D58, P46, Q18, Q25, Q54

Abstract Drought is accompanied with a reduction in agriculture and food products, thus it may represent a threat to food security in addition that can induce a reduction in households’income. Given the relationship between agricultural and nonagricultural sectors, there needs to examine the drought effects comprehensively. To this end, in current study a computable general equilibrium (CGE) model is applied to assess the effects of drought on households’ income and welfare as well as on food production index. Applied data were obtained from the social accounting matrix (SAM) of year1380 (2001). Drought, defined as lower access to water, was examined in three scenarios of weak (16%), moderate (36%) and sever options (47%). Welfare changes are measured by Hicksian equivalent variation (EV). The results indicated that the food production index was decreased by 5.8 to 27.8% according to the severity of drought. The corresponding values of welfare index are 6.2-27.1%. It was also found that drought induces a reduction in rural and urban households’ income, but reduction of income for rural households and especially for lower income groups is more than those for urban ones. The findings showed that terms of trade changes in favor of the agricultural sector, paving the way for investment in activities that increase scarce water resources productivity. JEL Classification: C68, D58, P46, Q18, Q25, Q54

(1998 1 Changnon and Easterling 2 Stage 3 Young 4 Ejaz Qureshi 5 Young 6 Palmer 7 Wilhite and Glantz 8 Paul آسیب و زیان های ناشی از خشکسالی به طور کامل به کشاورزان تحمیل نمیشود، بلکه بخشی از این آسیب و زیان ها از طریق افزایش قیمت به مصرف کننده منتقل میشود. تأکید بر تأمین 1 Dorosh 2 Nouve 3 Sartori and Schiavo 4 Gumilang 5 Kim and Kose 6 Hubbard and Hubbard 7 Asche امنیت غذایی بر اساس تولید داخلی تا آنجا دارای اهمیت است که لجور١ و همکاران (٢٠٠٤) در اتحادیه اروپا، وینچستر٢ (٢٠٠٩) در نیوزلند، چمینگوئی و دساس ٣ (٢٠٠٨) در سوریه و همچنین فائن و هولموی ٤ (٢٠٠٣) در نروژ بر این باورند که با هدف تأمین غذا همواره کوشش شده است با ایجاد بازدارنده های تجاری محصولات کشاورزی و غذایی از رقابت مصون بماند. مروری بر تجارب حاصل از این تلاش های مدیریتی نشان می دهد که رهیافت واکنشی مدیریت بحران ، به میزان شایان توجهی غیراثربخش بوده و موجب به وجود آمدن نارساییها و تنگناهایی 1 Lejour 2 Winchester 3 Chemingui and Dessus 4 Fæhn and Holmøy 5 Availability of staple foods 6 Stability of supplies 7 Access for all to supplies 8 Biological utilization of foods ٩ استفاده زیستی یا بیولوژیکی غذا رابطه میان سلامت و تغذیه را در برمیگیرد. این شاخص به علت ساده بودن محاسبات ، استفاده از داده های بارندگی قابل دسترس ، 1 Food Production Index 2 Standard Precipitation Index 3 McKee and Doesken قابلیت محاسبه برای مقیاس زمانی دلخواه و قابلیت بسیار زیاد در مقایسه مکانی، به عنوان مناسب ترین شاخص برای بررسی خشکسالی شناخته میشود (هایس و همکاران ١، ١٩٩٩).