چکیده:
در طی سالهای اخیر، شهرها با توسعه فیزیکی قابلتوجهی مواجه شدهاند. توسعه فیزیکی نواحی سکونتگاهی در بسیاری از شهرها با محدودیت مواجه شده است که ازجمله آنها شهر سقز میباشد. درواقع، وضعیت ژئومورفولوژی شهر سقز سبب شده است تا این شهر با محدودیتهایی مواجه باشد، به همین دلیل در این تحقیق به شناسایی مناطق مستعد توسعه فیزیکی در محدوده این شهر پرداخته شده است. در این تحقیق بهمنظور دستیابی به اهداف موردنظر از ۸ پارامتر (شیب، جهت شیب، رودخانه، ارتفاع، لیتولوژی، گسل، راه ارتباطی و کاربری اراضی) و مدل تلفیقی منطق فازی و AHP استفاده شده است. روش کار به این صورت است که پس از تهیه لایههای اطلاعاتی، با استفاده از مدل AHP به این لایه وزن داده شده است و سپس این لایهها با استفاده از منطق فازی باهم ترکیب شده و در نهایت نقشه میزان تناسب زمین جهت توسعه فیزیکی نواحی سکونتگاهی در ۵ کلاس (خیلی کم تا خیلی زیاد) تهیه شده است. بر اساس نقشه نهایی، مناطقی که دارای پتانسیل کم و خیلی کم هستند شامل واحد پادگانه رودخانه و مناطق با شیب و ارتفاع زیاد میباشد که در مرکز و حاشیه شهر سقز قرار دارند. همچنین مناطقی که دارای پتانسیل زیاد و خیلی زیادی هستند عمدتاً شامل مناطق با شیب و ارتفاع کم و خارج از حریم رودخانه قرار دارند. مجموع نتایج بهدستآمده بیانگر این است که محدوده مطالعاتی به دلیل وجود واحد پادگانه رودخانه و واحد کوهستانی با محدودیتهای زیادی ازنظر توسعه فیزیکی مواجه میباشد.
In recent years, cities have undergone significant physical development. The physical development of residential areas in many cities has been limited, including Saghez. In fact, the geomorphologic status of the city of Saghez has limited it, so this study identifies areas that are prone to physical development within the city. In this research, in order to achieve the desired goals, five parameters (slope, slope direction, river, elevation, lithology, fault, road and land use) and fuzzy Fuzzy model and AHP were used. The method is that after preparing the information layers, the layer is weighted using the AHP model and then these layers are combined using fuzzy logic and finally the map of the amount of land fit for physical development. Residential areas are provided in four classes (very low to very high). According to the final map, areas of low and very low potential include the river unit and the high slope and elevation areas in the center and margins of the city of Saghez. Areas with high potential and high potential are mainly those of low slope and elevation areas outside the river. The overall results indicate that the study area faces many limitations in terms of physical development due to the river unit and the mountain unit.
خلاصه ماشینی:
در طي سالهاي اخير، مدلها، روشها و پضوهش ها در اشکال مختلفي براي برنامه ريزي کاربري شهري توسعه داده شدهاند (سانت ريورا و همکاران ،٣ ٢٠٠٨: ٢٥٨)، از جمله اين مدلها، مدل منطق فازي و تحليل سلسله مراتبي (AHP) مي - باشد، که در اين تحقيق بر مبناي آنها به شناسايي مناطق مستعد توسعه فيزيکي شهري در محدوده شهري سقز پرداخته شده است .
در اين تحقيق به منظور بررسي و پهنه بندي مناطق مساعد براي توسعه شهري از ٨ پارامتر شيب ، جهت شيب ، ارتفاع، ليتولوژي، کاربري اراضي ، فاصله از گسل ، فاصله از رودخانه و فاصله از راه ارتباطي همچنين دو مدل تحليل سلسله مراتبي (AHP) و منطق فازي استفاده شده است .
(به تصویر صفحه رجوع شود)شکل ٥: Aض نقشه فازي شده فاصله از جاده Bض نقشه فازي شده کاربري اراضي -وزندهي و ترکيب لايه هاي اطلاساتي : با توجه به اينکه ارزش و اهميت لايه هاي اطلاعاتي به منظور اهداف توسعه شهري يکسان نيست ، در اين تحقيق با استفاده مدل تحليل سلسله مراتبي (AHP) به وزن - دهي لايه هاي اطلاعاتي پرداخته شده است .
(به تصویر صفحه رجوع شود)شکل ٦: نقشه مناطق مستعد توسعه فيزيکي شهري با استفاده از مدل تلفيقي منطق فازي و AHP نتيجه گيري روند افزايشي جمعيت سبب شده است تا در طي سالهاي اخير بسياري از نواحي شهر با محدوديت توسعه فيزيکي مواجه باشند.
با توجه به اينکه شهر سقز نيز از نظر ژئومورفولوژي با محدوديت هايي مواجه است ، در اين تحقيق به شناسايي مناطق مستعد توسعه فيزيکي در محدوده اين شهر پرداخته شده است .