چکیده:
اخیرا مفهوم توسعه با چالشهایی مواجه شده است و تعریف واحدی از توسعه وجود ندارد. توسعه از دیدگاه اسلامی نیز دارای تعریف خاصی است، مفهوم توسعه در اسلام به دو بعد دنیوی و اخروی بشر توجه دارد و تنها به جنبه مادی خلاصه نمیشود. در تعریف جدید توسعه و همچنین توسعه مد نظر اسلام توجه صرف به مادیات و اهداف صرفاَ اقتصادی جایی ندارد بلکه هم به جنبه مادی و هم به جنبه معنوی بشر التفات دارد و اخلاق، نقش تعیین کنندهای در توسعه دارد. از طرفی یکی از دغدغههای دولتها توسعه است. دولتهای اسلامی نیز برای دستیابی به توسعه با توجه به نظام ارزشی- اخلاقی غنی اسلامی میتوانند بسیار موثر باشند.
در این مقاله، با تاکید بر این که توسعه از نظام ارزشی و اخلاقی جامعه اثر می پذیرد و دین در شکلگیری نظام ارزشی- اخلاقی و به تبع آن در توسعه موثر است، وظایف اخلاقی دولت اسلامی در توسعه مورد بررسی قرار گرفته و همچنین عملکرد دولت جمهوری اسلامی ایران در برنامه پنج ساله پنجم توسعه در این حوزه مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای رسیدن به این هدف، آمار عملکرد هفت شاخص مهم برنامه پنجم شامل شاخصهای فرهنگ اسلامی- ایرانی، بازارکار، توزیع درآمد، آموزش و پرورش، حقوق شهروندی، محیط زیست و تامین اجتماعی جمعآوری شده و تحلیل صورت گرفته است.
Recently the concept of development is faced with challenges and there isnchr('39')t single definition of it. Also development from an Islamic perspective has a specific definition, the concept of development in Islam is both spiritual and physical and ethics has a major role in development. However, one of the concerns of governments, is development. Islamic states to achieve development according to Islamic ethical system, can be very effective.
In this research, moral duties Islamic state if development, discussed and evaluate performance of Islamic republic of Iran in this sector during the fifth development program. To reach this goal, performance data of seven index of fifth program include: Iranian- Islamic culture indices, labor market, income distribution, education, citizenship rights, environment and social security, collected and analyzed.
خلاصه ماشینی:
براي رسيدن به اين هدف ، آمار عملکرد هفت شاخص مهم برنامه پنجم شامل شاخص هاي فرهنگ اسلامي- ايراني، بازارکار، توزيع درآمد، آموزش و پرورش ، حقوق شهروندي، محيط زيست و تامين اجتماعي جمع آوري شده و تحليل صورت گرفته است .
اختيارات دولت در تدوين قوانين براي جهت دهي سرمايه گذاريها و هدايت نظام توليد کشور و اتخاذ تصميم هايي در زمينه ي توزيع مواد اوليه و منابع ثروت طبيعي و نحوه ي نظارت و کنترل بر اين امور همچنين در بخش فرهنگ ، تعليم و تربيت ، شبکه هاي اجتماعي، آموزش و پرورش و ...
همه در قلمرو آزادي نظر قانون دولت اسلامي است و اين همان عنصر ديناميک و فعال است که در حقوق و اقتصاد اسلامي و فقه ناب و پوياي اهل بيت وجود دارد و اجازه ميدهد تا نظام اسلامي همواره بتواند در سطح نظري و در ميدان عمل متناسب و هماهنگ با واقعيت ها به حيات خود ادامه دهد و جوابگوي مسائل جديد در هر عصر و زمان باشد (خليليان ، ١٣٨٤، ص ١٧٩) و بتواند کشور اسلامي را در دستيابي به توسعه مطلوب کمک کند.
از مهم ترين گزاره هاي اخلاقي دين اسلام عدالت و عدالت خواهي است ، که دولت اسلامي با توجه به اين گزاره بايد برنامه هايي توسعه اي خود را تدوين و اجرا کند.