چکیده:
تشکیل دریاچههای سدی لغزشی از گستردهترین فرآیندهای ژئومورفیک در مناطق کوهستانی جهان است. ارزیابی کمی ویژگیهای ژئومورفومتری این دریاچهها بهمنظور مطالعه رفتار و آثار ژئومورفولوژیک آنها امری ضروری است. دریاچه قدیمی سیمره درنتیجه زمینلغزش بزرگ سیمره در زاگرس چینخورده (کبیر کوه) در هولوسن ایجادشده است. روش مطالعه مبتنی بر تفسیر عکسهای هوایی، تصاویر ماهوارهای و مدلهای رقومی ارتفاع و بازدید میدانی بهمنظور اندازهگیری پارامترهای ژئومورمومتری در سه مقطع سد لغزشی، دریاچه سدی و حوضه زهکشی بالادست میباشد. نتایج نشان میدهد که سد لغزشی سیمره با حجم بیش از 40 میلیارد مترمکعب بزرگترین سد لغزش جهان بوده است. شاخص انسداد بیبعد با مقدار 33/2 نشاندهنده پایداری این سد لغزشی میباشد. عمق دریاچه قدیمی سیمره بیش از 200 متر و طول آن 40 کیلومتر بوده است. اندازهگیریهای حجم آبی (45 میلیارد مترمکعب) و حجم رسوبی ( 23 میلیارد مترمکعب) دوره پایداری دریاچهای را به ترتیب 8/19 و 5/1913 سال نشان میدهد. تفاوت این دو بیانگر رسوبگذاری این حجم رسوب دریاچه در طی چند مرحله میباشد. سد لغزشی سیمره چند مرحله با انسداد مسیر رود سیمره منجر به تشکیل محیط دریاچهای شده است. درنتیجه این فرایند توپوگرافی، مورفولوژی و زمینشناسی دره رودخانهای بهطور گستردهای کرده شده است.
خلاصه ماشینی:
اين امر به چندين عامل بستگي دارد: حجم و سرعت جريان هاي آبي و رسوبي به درياچه ، اندازه و شکل سد، ويژگي زمين شناسي رسوبات تشکيل دهنده سد و ميزان نفوذپذيري از سد( Nicoletti ;١٩٨٨ ,Costa and Schuster .
در زمينه سدهاي لغزشي مؤلفه هاي زير بايد موردمطالعه قرار گيرد: ١- مکان و زمان تشکيل سد لغزشي ٢- نوع و خصوصيات لغزش هايي که اين سدها را تشکيل مي دهند ٣- زمين شناسي سطح و بستر منطقه لغزش ٤- عامل اصلي رخداد لغزش ٥- ارتفاع ، عرض ، طول ، حجم سد لغزشي ٦- خصوصيات فيزيکي رسوباتي که سد را تشکيل مي دهند ٧- ارتفاع ، عرض ، طول ، حجم آبگيري ٨- درصد نفوذ و شکست پهلوهاي سد ٩- دوره پايداري سد و درياچه ١٠- مکانسيم شکست سد لغزشي ١١- تخمين يا اندازه گيري دبي حداکثر ١٢- کاهش امواج سيلابي ناشي از شکست سد.
٣) مدت زمان لازم براي پر شدن درياچه با توجه به حجم آبگيري آن برابر است با: زم براي پر شدن درياچه حجم رسوب گذاري بازسازي کف ناوديس رود سيمره قبل از رخداد لغزش با استفاده از مطالعات ميداني و در محيط نرم افزار جي آي اس نشان داد ضخامت رسوباتي که توسط اين درياچه ته نشست شده اند در حدود ١٤٤ متر مي باشد (شکل ٦).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٩: دره رود سيمره در بالادست سد لغزشي نتيجه گيري درياچه قديمي سيمره در رشته کوه هاي زاگرس چين خورده (کبير کوه ) ايران درنتيجه سد شدن مسير رود سيمره (تقريبا ٩٠٠٠ سال قبل ) به وسيله لغزش بزرگ سيمره در دوره هولوسن تشکيل شد(جدول ٢).