چکیده:
اندازهگیریهای کمی به ژئومورفولوژیستها این امکان را میدهد که لندفرمهای مختلف را بررسی و شاخصهای ژئوموریک را محاسبه کنند. ازجمله مهمترین عوارضی که نسبت به تغییرات زمینساختی بسیار حساس هستند رودخانهها، شبکههای زهکشی و عوارض توپوگرافی میباشند. حوضهی آبخیز طاقدیس کبیرکوه در زاگرس میانی، در محدودهی جغرافیایی استان ایلام واقعشده است که شواهد ژئومورفولوژیکی در این حوضه نشان از فعالیت نئوتکتونیکی در دوران پلیو-کواترنر دارد. در این مطالعه بهمنظور ارزیابی میزان فعالیت تکتونیکی اخیر در بخش میانی تاقدیس کبیرکوه، تعداد 30 حوضه آبریز به همراه طولانیترین مسیر احتمالی عبور رودخانه آنها در محیط ArcGIS10.1 ، استخراج گردیده و سپس شاخصهای ژئومورفیک گرادیان طولی رود (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی (AF)، شاخص تقارن توپوگرافی (T)، انتگرال هیپسومتریک (Hi)، سینوسی پیشانی کوهستان (Smf) و نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (Vf) و شاخص سینوسیته کانال رودخانه (S) مورداندازهگیری قرارگرفتهاند. درنهایت، با تلفیق شاخصهای مزبور، شاخص زمینساخت فعال نسبی (Iat) در این بخش از تاقدیس مزبور ارائه گردید. بر این اساس در 28 زیر حوضه منطقه، سطح فعالیت تکتونیکی با شدت متوسط تا بالا عمل میکند. نتایج بهدستآمده از این روش با شواهد صحرایی و ژئومورفولوژیکی مانند تغییرات شدید در نیمرخ طولی رودخانهها، پیشانیهای مستقیم کوهستان، تنگهها، عدم تقارن شبکه زهکشی، سطوح مثلثی، درههای V شکل ، شیبهای تند، زمینلغزشها و همچنین گزارش مرکز لرزهنگاری کشور مبنی بر ثبت بیش از 1000 زمینلرزه در سال 1393 در این محدوده همخوانی خوبی داشته و بیانگر فعالیت نئوتکتونیکی در بخش میانی تاقدیس کبیرکوه میباشد.
خلاصه ماشینی:
در اين مطالعه به منظور ارزيابي ميزان فعاليت تکتونيکي اخير در بخش مياني تاقديس کبيرکوه ، تعداد ٣٠ حوضه آبريز به همراه طولاني ترين مسير احتمالي عبور رودخانـه آن هـا در محـيط ArcGIS١٠١، اسـتخراج گرديـده و سـپس شاخص هاي ژئومورفيک گراديان طولي رود (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشي (AF)، شـاخص تقارن توپوگرافي (T)، انتگرال هيپسومتريک (Hi)، سينوسي پيشاني کوهستان (Smf) و نسبت پهناي کف دره به ارتفاع دره (Vf) و شاخص سينوسيته کانـال رودخانـه (S) موردانـدازه گيـري قرارگرفته اند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- Index active tectonic (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل (شماره ١) ؛ نقشه محدوده موردمطالعه (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل (شماره ٢) ؛ نقشه زمين شناسي محدوده موردمطالعه مواد و روش ها در اين تحقيق داده و اطلاعات موردنياز بر اساس مطالعات کتابخانه اي و عمليات ميداني ، عکس هاي هوايي ، نقشه هاي توپوگرافي ١:٥٠٠٠٠ سازمان نيروهاي مسلح ، و نقشه هاي زمين شناسي ١:١٠٠٠٠٠ سازمان زمين شناسي کشور، موقعيت تاقديس موردنظر مشخص شد و ضمن شناسايي اشکال مورفولوژيکي ، وضعيت تکتونيک محدوده ي موردمطالعه با استفاده از شاخص هاي مورفومتريک زير مورد ارزيابي قرارگرفته است ؛ ١- شاخص منحني هيپسو متريک (HC) و شاخص انتگرال هيپسو متريک (Hi) ٢- شاخص پيچ وخم پيشاني کوهستان (SMF) ٣- شاخص عدم تقارن حوضه زهکش (AF) ٤- شاخص عدم تقارن توپوگرافي عرضي (T) ٥ - شاخص نسبت پهناي کف دره به ارتفاع دره (VF) ٦- شاخص گراديان طولي رودخانه (SL) ٧- شاخص پيچ وخم رودخانه (S).