چکیده:
رودخانه گاماسیاب یکی از رودخانههای بزرگ در استان کرمانشاه است که دچار تغییرات زیادی در پلان فرم شده است. این تحقیق با استفاده از روش تاریخی به بررسی تغییرات اندازه شعاع قوسهای مئاندر رودخانه گاماسیاب و رابطه آن با تغییرات پلان فرم پرداخته است. در این مطالعه از عکسهای هوایی سالهای 1334، 1348، 1382 و تصاویر ماهوارهای ETM لندست سال 1360 و تصاویر ماهواره IRS سال 1389 استفادهشده است. با مختصات دار کردن عکسهای هوایی در نرمافزار ARC MAP < /span> بر اساس نقشههای 25000/1 مسیر رودخانه دیجیت و رودخانه به 12 بازه تقسیمشده است با استفاده از نرمافزار Autocad شعاع قوسها مئاندرهای رودخانه در 5 دوره متوالی اندازهگیری شده است. مقادیر شعاع در نرمافزار HYFA برازش دادهشده است. نتایج نشان داد که بهترین توزیع ، توزیع گامبل است. رابطه همبستگی بین دادههای شعاع در سالهای متوالی نشان داد که ضریب همبستگی بین مقادیر شعاعهای رودخانه در سالهای 1334 با 1348(738/0= (r، ضریب همبستگی بین مقادیر شعاعهای رودخانه در سالهای 1334 با 1360(257/0= r(، ضریب همبستگی بین مقادیر شعاعهای رودخانه در سالهای 1334 با 1382(054/0-= (r و ضریب همبستگی بین مقادیر شعاعهای رودخانه در سالهای 1334 با 1389(070/0-= (r میباشد. انجام آزمون آماری تی تست برای دادههای شعاع در 5 دوره متوالی نشان داد که اختلاف معنیداری بین مقادیر شعاع در سالهای1334 ،1348و 1360 وجود ندارد ولی اختلاف معنیداری بین این مقادیر با مقادیر شعاع در سال 1382 و 1389 وجود دارد. نتایج نشان داد که تغییرات پلان فرم رودخانه گاماسیاب از الگوی مئاندری به الگوی گیسویی و الگوی رودخانههای بههمپیچیده در سالهای اخیر دلیل تغییر اندازه شعاع رودخانه ، حذف قوسهای مئاندر و کاهش رابطه همبستگی بین دادههای شعاع میباشد.
خلاصه ماشینی:
انجام آزمون آمـاري تـي تسـت بـراي داده هـاي شعاع در ٥ دوره متوالي نشان داد که اختلاف معنـي داري بـين مقـادير شـعاع در سـال هـاي ١٣٣٤ ،١٣٤٨و ١٣٦٠ وجود ندارد ولي اختلاف معني داري بين اين مقادير با مقادير شعاع در سال ١٣٨٢ و ١٣٨٩ وجود دارد.
نتايج نشان داد که تغييرات پلان فرم رودخانه گاماسياب از الگـوي مئانـدري بـه الگوي گيسويي و الگوي رودخانه هاي به هم پيچيده در سال هاي اخير دليل تغيير اندازه شعاع رودخانه ، حذف قوس هاي مئاندر و کاهش رابطه همبستگي بين داده هاي شعاع مي باشد.
در سال ١٣٨٢ و ١٣٨٩ بازه هاي رودخانه از بالا تا پايين داراي الگوي رودخانه با مجاري به هم پيوسته ، الگوي گيسويي و الگوي مئاندري است و قوس هاي رودخانه در بازه هاي ٤،٥ و٦ حذف شده است و اين مسئله بيانگر تغييرات الگوي رودخانه و اختلاف معني داري بين داده هاي شعاع است .
تعيين سطح معني دار بودن تغييرات الگوي رودخانه گاماسياب با آزمون تي استيودنت جفتي به منظور بررسي روند تغييرات شعاع قوس هاي مئاندر رودخانه گاماسياب در طي دوره هاي مختلف ، همچنين از آزمون تي استيودنت در نرم افزار SPSS استفاده شده است و اختلاف بين تغييرات رخ داده با روش آماري به دست آمده است .
بين شعاع قوس هاي رودخانه در سال ١٣٤٨ با سال هاي ١٣٦٠ ،١٣٨٢و ١٣٨٩ اختلاف معني داري وجود دارد که تغييرات الگوي رودخانه و چرخش قوس هاي مئاندر و حذف بسياري از قوس ها اين مسئله را نشان مي دهد.