چکیده:
بررسی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش، تهیه نقشه آسیب پذیری و دوری جستن از مناطق مستعد وقوع زمین لغزش می تواند کمک موثری در کاهش خسارت های احتمالی و مدیریت خطر حاصل از این پدیده داشته باشد. بنابراین هدف تحقیق حاضر ،ارزیابی وپهنه بندی حوضه حاجیلرچای از لحاظ خطر زمین لغزش می باشد. برای بررسی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در این حوضه ابتدا نقشه ها و لایه های اطلاعاتی عوامل اصلی موثر در رخداد این پدیده از قبیل شیب، جهت شیب، بارش، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و طبقات ارتفاعی در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید و سپس با استفاده از تصاویر ماهواره ای و عملیات میدانی زمین لغزش های موجود در منطقه شناسایی شد. با استفاده از تئوری دمپستر – شفر وزن هر یک از فاکتورها محاسبه شد وزن ها در نقشه های عامل وارد شده و برای هر عامل یک نقشه وزنی به دست می آید. در مرحله بعد نقشه های وزنی با هم جمع شده و در نهایت نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش، در پنج رده با خطر بسیار کم تا بسیار زیاد تهیه گردید. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که در حدود 43/9 درصد از مساحت حوضه حاجیلرچای، احتمال وقوع زمین لغزش خیلی زیاد بوده، همچنین 43/22 درصد احتمال وقوع زیاد، 09/28درصد احتمال وقوع متوسط، 33/25 درصد احتمال وقوع کم و در69/14 درصد احتمال وقوع خیلی کم می باشد.
Investigating the factors affecting landslide occurrence, providing vulnerability maps and avoiding areas susceptible to landslide can help to reduce the potential damage and risk management of this phenomenon. Therefore, the purpose of this study is to evaluate and constrain Hajilerchay basin in terms of landslide hazard. In order to investigate and zoning the risk of landslide in this basin, the maps and layers of information are the main factors affecting this phenomenon such as slope, gradient direction, precipitation, lithology, land use, distance from fault, distance from the waterway and altitudes. Geographic Information System (GIS) was developed and then, using satellite images and field operations, landslides were identified in the area. The weight of each factor was calculated using the Dempster-Shepherd theory. Weights are included in the operating maps and for each factor we obtain a weighted map. In the next step, weighted maps combined and finally a landslide hazard zonation map was prepared in five categories with very little or very high risk. The results of this study indicate that about 9.43% of the area of the Hajilerchai basin is very likely to occur, as well as 22.42% of the probability of occurrence, 28.09% of the probability of occurrence, 25.33% of the probability of occurrence, and The probability of occurrence is very low in 14/69%.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي و پهنه بندي خطر وقوع زمين لغزش با استفاده از تئوري احتمالاتي دمپستر شفر، در حوضه آبريز حاجيلرچاي استان آذربايجان شرقي سيد اسدااله حجازي – دانشيار گروه ژئومورفولوژي ، دانشگاه تبريز شهرام روستائي - استاد گروه ژئومورفولوژي ، دانشگاه تبريز مريم رنجبريان شادباد – دانشجوي دکتري ژئومورفولوژي ، دانشگاه تبريز پذيرش مقاله : ۱۳۹۷/۰۲/۲۱ تائيد نهايي : ۱۳۹۷/۰۸/۱۶ چکيده بررسي عوامل موثر در وقوع زمين لغزش ، تهيه نقشه آسيب پذيري و دوري جستن از مناطق مستعد وقوع زمين لغزش مي تواند کمک موثري در کاهش خسارت هاي احتمالي و مديريت خطر حاصل از اين پديده داشته باشد.
براي بررسي و پهنه بندي خطر زمين لغزش در اين حوضه ابتدا نقشه ها و لايه هاي اطلاعاتي عوامل اصلي موثر در رخداد اين پديده از قبيل شيب ، جهت شيب ، بارش ، ليتولوژي ، کاربري اراضي ، فاصله از گسل ، فاصله از آبراهه و طبقات ارتفاعي در سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) تهيه گرديد و سپس با استفاده از تصاوير ماهواره اي و عمليات ميداني زمين لغزش هاي موجود در منطقه شناسايي شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ۱: موقعيت جغرافيايي حوضه آبريز حاجيلر چاي روش تحقيق در اين تحقيق ، ابتدا عوامل موثر در وقوع زمين لغزش حوضه مورد مطالعه ( شامل : شيب ، جهت شيب ، طبقات ارتفاعي ، ليتولوژي ، کاربري اراضي ، بارش ، فاصله از گسل ، فاصله از آبراهه )، با بررسي ها و پيمايش هاي ميداني و با توجه به شرايط طبيعي و انساني منطقه شناسايي گرديد.