چکیده:
در میان منابع شعر عربی با جُنگها و مجموعههای متعددی روبهرو هستیم که هر کدام با اسلوب خاص خود از قرنهای اولیۀ اسلام تا دوران معاصر سعی در گردآوری اشعار داشتهاند. این گنجینههای ادبی تعیینکنندۀ هویت فرهنگی و تمدنی ملتها هستند و در اهمیت آنها همین بس که بنای تمدن کنونی جز با احیای این میراث در قالب جمعآوری، بازخوانی و ارزیابی ممکن نخواهد بود. کتاب سیری در شعر عربی تألیف و تدوین حبیبالله عباسی در صدد است تا منتخبی از دیوان الشعر العربی ادونیس را تدوین کند و تصویری دقیق و جامع از اشعار دورۀ جاهلی تا سقوط بغداد بهدست دهد و سیر تحول آن را برای مخاطبان فارسیزبان ترسیم کند. ویژگی منحصربهفرد این منتخب، ارزیابی متفاوت از اشعار عربی است، بهگونهای که تنها معیار گزینش اشعار، بُعد ابداعی و هنری آنهاست و به دیگر عواملی چون محتوای سیاسی یا ایدئولوژیک توجه نشده است. گفتار پیشرو در نظر دارد با خوانشی تحلیلی ـ انتقادی ضمن معرفی کتاب به ارزیابی شکلی و محتوایی این کتاب بپردازد و موارد قوت و ضعف آن را بیان کند. نتایج نشان میدهد مهمترین موارد ضعف کتاب در بخش شکلی شامل عدم چینش صحیح ابیات، عدم رعایت رسمالخط عربی و در برخی موارد عدم معادلسازی صحیح است؛ همچنان که ضعف در مسئلهمندی کتاب، عدم جامعیت در بررسی عوامل مؤثر در تحول شعر عربی، عدم استناد کافی به منابع و مستندات مربوط در این زمینه، نداشتن جمعبندی و نتیجهگیری، عدم ارتباط طولی و انسجام برخی از فصلهای کتاب و نداشتن رویکرد تحلیلی از مهمترین موارد ضعف محتوایی آن بهشمار میرود.
From ancient times, various selections and divans of poetry have been collected with the focus on Arabic poetry, which has collected poems with a special style This literary heritage determines the cultural and civilizational identity of nations and is so important that the building of the current civilization will be possible only by reviving this heritage in the form of collection, re-reading and evaluation. The book "The Process of Arabic poetry" written and edited by Habibullah Abbasi intends to compile a selection of "The Divan of Arabic Poetry" by Adonis and Show the evolution of Arabic poetry of that time for Persian readers. The unique feature of this selection is the different evaluation of Arabic poems, so that the only criterion for selecting poems is their artistic and creative points, and other factors such as political or ideological content have not been considered. The article intends to evaluate the form and content of the book with an analytical-critical reading while introducing the book and to express its strengths and weaknesses. The results show that the most important weaknesses of the book in the formal part include the lack of correct arrangement of verses, non-observance of Arabic calligraphy and in some cases the lack of correct equation; And the most important weaknesses of the content are the following: lack of specific issues, lack of comprehensiveness in examining the factors affecting the evolution of Arabic poetry, lack of reference to sources and documents, lack of conclusions, lack of comprehensiveness, incoherence of some Book chapters and lack of proper analytical approach
خلاصه ماشینی:
نتايج نشان ميدهد مهم ترين موارد ضعف کتاب در بخش شکلي شامل عدم چينش صحيح ابيات ، عدم رعايت رسم الخط عربي و در برخي موارد عدم معادل سازي صحيح است ؛ همچنان که ضعف در مسئله مندي کتاب ، عدم جامعيت در بررسي عوامل مؤثر در تحول شعر عربي، عدم استناد کافي به منابع و مستندات مربوط در اين زمينه ، * استاد گروه زبان و ادبيات عربي، دانشگاه تهران ، تهران ، ايران .
علاوه بر نمونۀ اشعار که بخش عمدة مطالب کتاب را به خود اختصاص ميدهد، نويسنده به اختصار انديشه هاي ادونيس دربارة اصول تجدد و نوآوري و ايستايي و جمود در فکر و فرهنگ عربي و تأثير آن در زيباييشناسي شعر عربي را بيان ميکند و بدين ترتيب در صدد است سير تحول و تجدد شعر عربي و عوامل آن را براي خواننده روشن سازد.
آيا نويسنده توانسته است رويکرد تحليلي مناسبي نسبت به سير تحول شعر عربي و انديشه هاي ادونيس در اين راستا داشته باشد؟ ميتوان گفت کتاب موردنظر در رعايت موازين شکلي و محتوايي يک اثر علمي و در اتخاذ رويکرد تحليلي نسبت به موضوع بحث و آراي ادونيس ضعف هاي قابل ملاحظه اي دارد.
لذا با توجه به اهميت اين موضوع بر آن شديم تا کتاب سيري در شعر عربي تدوين حبيب الله عباسي را ــ که منتخبي از ديوان الشعر العربي ادونيس است ــ ارزيابي کنيم و رويکرد نويسنده در نقد مطالب و تبيين آن ها و ميزان پايبندي او به ساختارهاي ظاهري و محتوايي يک اثر علمي را مورد بررسي قرار دهيم .