چکیده:
نویسنده این اثر در مقام طرحاندیشة ابنسینا(416- 359 ق) در باب چیستی، چرایی، مبانی، قلمرو و چگونگی تأویل و تبیین عرفانی آن است. نزد ابنسینا تأویل بر عمل زدودن حجاب از چهرة حقیقت برای رسیدن به چهرة ناب آن اطلاق میشود که در خواب و دین پیاده میشود. چرایی تأویل را ذات پیچیدة حقیقت و نیاز انسان به شکافتن آن موجه میکند. عارف بر اساس آموزة عوالم و ولایت، همزبانِ ابنسینا است. عمل تأویل بر مبانی هستی شناسانه(لایههای عمیق هستی) انسان شناسانه( قدرت و شأن آدمیدر درک این حقایق) و معرفت شناسانه(لایههای متنوع در معرفت آدمی) استوار است. عارف با آموزة ظهور و بطون و سخن از سلوک پذیری نفس آدمی، همراهِ ابنسیناست. چگونگی تأویل، در افقِ رمزین بودن دین و رمزگشایی از حقایق آن قابل فهم است. اینجا تفکر مشایی ابنسینا غالب میشود و عارف ناخرسندانه به آن مینگرد. هدف نویسنده، استنطاق ایناندیشه، توسع بخشیدن به آن و فهم نقاط قوت و کاستی احتمالی اش در ساحت مسائل جدید و رویکرد فرافلسفیِ عرفان نظری است و روش او تدقیق و تحلیل فلسفی ـ عقلی در واژگان و گزارههاست.
In the present study, we focus on Ibn Sina's thoughts (359-416 AH) on the what, why, principles, realm and how of interpretation and its explanation based on Islamic mysticism. According to Ibn Sina, interpretation refers to the act of revealing truth in its true sense. In this regard, there is no difference between Ibn Sina and Ibn Arabi. Although they have their own language and terminology, they are similar in definition, principles and the why of interpretation. There are, of course, differences between the two in the realm of interpretation and how to interpret a proposition. To deal with the differences, we first draw on the works of Ibn Sina and then explain our findings based on the sources of Islamic mysticism. The most important finding of the present study is the new explanation of Ibn Sina's thought based on the teachings of Islamic mysticism. Our goal is a deeper understanding of Ibn Sina's terms and their mystical explanation. To this end, we have adopted the method of philosophical-intellectual analysis of words and propositions.
خلاصه ماشینی:
تأویل ، ابن سینا، عارف ، حقیقت ، دین مقدمه این اثر به تحلیل و بازشکافیاندیشۀ ابن سینا در موضوع تأویل و تبیین آن بر پایۀ مکتب ابن عربی اختصاص دارد.
او در سپهر آثار موجود، خلا چنین رویکردی را ملاحظه کرده و چنین میاندیشد که با تبیین اندیشۀ ابن سینا در شعاع مکتب ابن عربی، تا حدی این نیاز پاسخ داده میشود و برخی حقایق عرفانی نشریۀ علمی آینۀ معرفت ، سال بیست و یکم ، شمارٔە شصت و شش ، بهار ١٤٠٠ __________________________________________________________________________________________ نهان دراندیشۀ ابن سینا باز گشوده شود.
برای تحلیل اندیشۀ ابن سینا در موضوع تأویل ، آن را در قالب پنج عنوان که در حکم مسائل فرعی این اثر است ، باز شکافته ایم ؛ حقیقت (چیستی)، چرایی، مبانی، قلمرو و چگونگی تأویل .
نشریۀ علمی آینۀ معرفت ، سال بیست و یکم ، شمارٔە شصت و شش ، بهار ١٤٠٠ __________________________________________________________________________________________ گوهر تأویل که ژرفای حقیقت را جلوه میدهد، بر پدیده هایی همچون علم ، الهام ، وحی و کلام وابستگی مییابد و از این توشه ، قدرت انعکاس ابعادی از ژرفای حقیقتشان را پیدا میکند.
اما اگر عارف به "کشف معنوی"، کشف بدون صورت و مثال ، رسید٤، در ظرف کشف ، اندیشۀ ابن سینا قابل تطبیق نیست چراکه تأویل موضوع خود را از دست داده است .
باید دقت کنیم گرچه در اندیشۀ ابن سینا آدمی قوة معرفت به حقیقت هستی و باطن آن دارد، ولی عارف بنا بر مبانی انسان شناختی خود، تفسیری عرفانی از این قوه ارائه میدهد.