چکیده:
مسجد و نقش اهل مسجد در هدایتگری کنشگران اجتماعی در افزایش نسل باایمان، از اهمیت زیادی برخوردار است. هدایت مردم به سوی بقاء و ازیاد نسل پاک در مساجد اتفاق خواهد افتاد. افزایش جمعیت، علاوه بر تأثیرات عمیق بر ساختارهای اجتماعی، در گروی عوامل انسانی و کنشگران اجتماعی نیز خواهد بود. در جامعه دینی، عاملیت کنشگران، در مساجد بهعنوان پایگاههای عبادی متبلور میشود. در این میان، نقش نخبگان مذهبی (علماء) در هدایت فکری و رفتارهای اجتماعی بسیار برجسته است و امروزه هرگونه عملکردهای اجتماعی را در گروی نقشآفرینی نخبگان تلقی میکنند. از این روی، مساجد بهعنوان پایگاه اجتماعی و ظهور و بروز تفکر ایدئولوژیک و جهانبینی اسلامی چگونه میتوانند در کاهش آسیبهای جمعیتی نقشآفرینی کند؟ برای پاسخ به این پرسش، با روش تحلیلی-توصیفی که به شرح وقایع و پدیدهها، براساس اطلاعاتی که جنبه توصیفی دارد، خواهیم پرداخت. آنچه که از یافتههای پژوهش بهدست میآید حاکی از آن است که عوامل انسانی در گروههای مرجع نخبگانی مساجد، میتوانند با استخراج نظریههای دینی از منبع قران کریم و تفسیر اجتهادی آن به جهتدهی فکری و رفتاری کنشگران اجتماعی بپردازند و از طریق تبیین کثرت موالید، به پیشگیری از کاهش جمعیت اقدام نمایند. ارائه راهکارهای مؤثر در این پیشگیری از نوآوریهای این پژوهش خواهد بود.
The mosque and the role of the people of the mosque in guiding social activists in increasing the generation of believers is very important. Guiding the people towards the survival and increase of the pure generation will take place in the mosques. In addition to the profound impacts on social structures, population growth will depend on human factors and social actors. In the religious community, the agency of the activists is manifested in the mosques as places of worship. Meanwhile, the role of religious elites (scholars) in intellectual guidance and social behaviors is very significant, and today any social actions depend on elite role-playing. Hence, how can mosques, as a social place and the place of the emergence of ideological thinking and Islamic worldview, play a role in reducing demographic harms? To answer this question, the study has used an analytical-descriptive method that describes events and phenomena based on descriptive information. The findings of the study indicate that human factors in the elite reference groups of mosques can extract religious theories from the source of the Holy Quran and its ijtihadi interpretation to orient the thought and behavior of social activists; they can also prevent population decline by explaining the multiplicity of births. Providing effective solutions in this prevention is one of the innovations of this study.
خلاصه ماشینی:
در شرایط کنونی جامعه ایرا اسلامی، نیازمند تبلیغات دینی مساجد برای تبیین فلسفه زندگی و مرگ و بقا نسل است که توسط نخبگان مذهبی در مکانهای عبادی محقق خواهد شد و این تبیین مهمترین عامل پیشگیری در کاهش جمعیت است.
اما رفتهرفته با توسعه تمدنی در ایران، درباره جمعیت نیز، سرشماریهای زیادی انجام شد و پژوهشهایی درباره جمعیتشناسی در دانشگاهها شکل گرفت (تقوی، 1388، صص 54-55) و با پژوهشهای سازمان ملل در 1958 میلادی که جمعیتشناسی را علم مطالعه کمی جمعیتهای انسانی تعریف کرد که به تعداد، ساختار و تغییرات جمعیتی اشاره میکند (امانی، 1354، ص 79)، این تعریف در ایران نیز مورد قبول واقع شد و درنهایت، تنظیم خانواده، جزو تدابیر جمعیتی برای توسعه قرارگرفت که دارای رویکرد کاهشی بود.
آنچه مسلم است، این حرکت تبلیغی در مساجد که در عرصه اصلاح تفکر فرزندآوری صورت میگیرد، تنها از طریق عاملهای انسانی؛ یعنی علماء بهعنوان مدافعان ارزشها و تفكراتدینی و مخالف جدّی با تفكرات سکولاریزم و ماتریالیسم محقق خواهد شد (واعظی، 1377، ص 52)؛ چراکه شرح و تفسیر شیوههای زندگی در میان مسلمانان، توسط نخبگان مذهبی که از عوامل انسانی شمرده میشوند، بر روی ساختارهای فکری و اجتماعی کنشگران، در رشد جمعیت، فرزندآوری و تربیت نسل اهل مسجد، بسیارتأثیرگذار میباشد.
Islamic Republic News Agency (IRNA), Tehran: Publication of the Iranian Press Cultural Institute.