چکیده:
تحقیق حاضر به بررسی تاثیر نوع و میزان ماده آلی و همچنین مصرف متوالی سدیم بر توزیع اندازه ذرات خاک می‌پردازد. بدین منظور در گام نخست، یک نمونه خاک زراعی با دو نوع ماده آلی شامل کاه و کلش و کود دامی در سه سطح صفر، 1 و 5 درصد و سه تکرار طی چهار ماه در شرایط رطوبت زراعی تیمار شد. در مرحله بعد، سطوح مختلف SAR شامل صفر، 1، 10 و 30 از طریق آب آبیاری بر روی نمونه‌های از قبل تیمارشده با مواد آلی، اعمال گردید. نتایج حاکی از آن بود که در بین تیمارهای مورد مطالعه کاه و کلش در سطح 5 درصد، بیشترین فراوانی ذرات در اجزای اندازه‌ای بزرگتر از 1 میلی‌متر و 25/0 تا 1 میلی‌متر را ایجاد نموده است. همچنین مشخص گردید که افزایش میزان مصرف ماده آلی موجب افزایش اندازه و پایداری ذرات می‌گردد. با افزایش سطح SAR آب آبیاری، فراوانی ذرات بزرگتر از 25/0 میلی‌متر کاهش یافت هر چند برای سطوح بالاتر ماده آلی، این کاهش کمتر بود. این موضوع دلالت بر میزان تاثیر سدیم بر پراکندگی خاکدانه‌ها، بسته به مقدار ماده آلی خاک دارد. همچنین با افزایش سطح SAR، فراوانی ذرات در اجزای اندازه‌ای ریزتر از 0/25 و 0/125 میلی‌متر افزایش یافت. در سطوح بالای SAR آب آبیاری، خاکدانه‌های بزرگتر از 1 میلی‌متر نسبت به خاکدانه‌های با اندازه 0/25 تا 1 میلی‌متر حساسیت بیشتری در برابر پراکنده‌شدن داشتند. یافته‌های این تحقیق نشان داد که هم مقدار و نوع ماده آلی و هم میزان SAR آب آبیاری بر توزیع اندازه ذرات موثرند. همچنین سوزاندن کاه و کلش پس از برداشت محصول می‌تواند باعث کاهش پایداری خاکدانه در اثر حذف ماده آلی و در نتیجه افزایش احتمال فرسایش محیطی خاک گردد.
This study investigated the effect of rate and type of organic matter, and consecutive application of sodium on secondary particle size distribution. At first, a cropland soil was treated with two organic matter (manure and straw stubble) at different rates of 0%, 1% and 5%, with three types replicates during 4 months. Subsequently, four levels of SAR (0, 1, 10 and 30) were added to the pretreated samples through irrigation water. The results indicated that among different treatments, straw stubble (5%) led to the most frequency of aggregates >1 mm and 0.25-1 mm. It was found that with increasing organic matter rate, the size and stability of aggregates increased. Aggregates >0.25 mm were decreased with increasing the irrigation water SAR value, while this reduction was lower for higher rates of organic matter. This indicates that the effect of sodium on aggregate dispersion depended on the rate of organic matter. Also, by increasing the SAR values, the frequency of particles in the fractions of 0.251 mm showed more sensitivity against dispersion than those in the 0.25–1 mm fraction. The findings of this study revealed that besides the type and rate of organic matter, the SAR value of irrigation water is effective in particle size distribution. Burning straw stubble after harvesting lead to aggregate instability and increased soil environmental erosion .
(
, 
, 
)
