چکیده:
جهانیشدن مسئلهای است که بازتابش در همهی امور از اقتصاد و سیاست گرفته تا هنجارهای مشترک اخلاقی و اجتماعی مشاهده میشود. دراینمیان علیرغم تعدّد مبانی و تعاریف جهانی شدن عقیدهی مسلمین چه پیش از طرحِ مسئلهی جهانیشدن و چه پس از آن بر این بوده و هست که اسلام برای همهی زمانها و نیز برای جهانی بدون مرز قوانینی متناسب دارد. از سوی دیگر طرح این مسئله محتاج اثبات این مقدمه است که آیا اساساً در ساختارِ معرفتی اسلام چنین قابلیتی وجود دارد؟
در این مقاله با رصد مبانی هستیشناختی اسلام و با نگاه از منظر عرفان اسلامی به آن مشخص خواهد شد که دین حقیقتی دارد به وسعتِ عالم هستی وگوهرِ آن نه تنها ظرفیتِ پاسخگویی به نیازهای بشر در همهی زمانها را دارد بلکه همواره سخن نویی برای مخاطبانش در دو سطح عام و خاص داشته است. چنین دینی همواره فراتر از روندهای جهانی و سریعتر از آن حرکت میکند.
خلاصه ماشینی:
(ابن عربي، بيتا: ٥٦٢) هويت سه ساحتي دين از منظر عرفان اسلامي روشن گشت که دين عرفاني با توجه به غايت تشريع که مددرساندن انسان است در برآوردن غايت خلقت – ديدن حق ، خود را به تمامه ، در آينه غير- گام به گام سالک را همراهي مي کند و از آنجا که وجود آدمي، قابل اتساع بوده و همواره در حرکت به سر مي برد، پس شريعت نيز بايد براي مراتب مختلف وجودي سالک ، مدارج متفاوتي از خود را بنماياند و در هر مرتبه به وزان سعه وجودي او براي وي جلوه نموده و معارفي مناسب با توان روحي اش به وي عرضه نمايد.
(آملي ،١٣٦٢: ٢٣) لذا بايد صريحا اعلام داشت که : « من ادعي حقيقه من غير شريعه فدعواه لايصح و لهذا قال الجنيد؛ علمنا هذا - يعني الحقايق التي يجر بها اهل الله - مقيد بالکتاب و السنه اي انها لاتحصل الا لمن عمل بکتاب اله و سنه رسول الله و ذلک هو الشريعه و قال(ص ) ان الله ادبني فحسن ادبي و ما هو الاماشرع له فمن شرع تأدب و من تأدب وصل » (ابن عربي،بي تا:٤١٩) در واقع آنچه عارف در حقيقت و گوهر دين مي يابد چيزي جز عينيت شريعت و طريقت و حقيقت نيست و در مقام جمع مييابد که تمامي اين تفاصيل به وحدت بازگشت دارند و پس از حقاني شدن به مرتبه ي حقيقت آنچه در شريعت و طريقت انجام ميداد، با عمق و بطن و معرفت بيشتري به جاي ميآورد و اين به سبب دريافت مقام ذل عبوديت خود و عز ربوبيت حق است و از آنجاکه دست يابي به مقام حقيقت ، شهد شهودي داشته و حلاوتي عظيم به همراه دارد، عارف هميشه به دنبال اتصال شهودي با اين مرتبه از وجود است ، لذا بايد که بر اعمال خود مراقبه داشته باشد، تا وصول ميسور گردد و فراق زائل .