چکیده:
این مقاله مفهوم " جهانی شدن" را از زاویه نظریههای مطرح ارتباطی و برخی مقولههای تاثیرگذار در ارتباطات بررسی میکند. بدینمنظور، با تفکیک چهار مفهوم " جهانیت" [1]، جهانی شدن [2]، جهانی سازی [3]، و جهانیگرایی [4] به رویکردهای نظری از حیث توجه به مقولههای فشردگی "زمان"، "مکان"، و "فضا" میپردازد.
براساس این طبقهبندی که درچارچوب مطالعهای تاریخی و اسنادی انجام گرفته است، صورتبندی ابتدایی مسئله جهانی شدن بر پایه تغییر تجربه بشری از مکان و زمان و بالا رفتن امکان عمل متقابل انسانها در عرض تقسیمات جغرافیایی و سیاسی، توجه به قابلیت جابهجایی "سرمایه" و بهطور خلاصه شتاب یافتن تاریخ در اثر فناوریهای ارتباطی جدید، شکل گرفته است.
فشردگی یا نابودی مکان، حد و مرززدایی و ارتباط متقابل بهعنوان مولفههای اساسی جهانی شدن در نظریههای جدید ارتباطی بهگونههای مختلفی مطرح شده که در این مقاله به مقولههای فشردگی زمان و در همتنیدگی مکان در نظریه ارتباطی "جامعه شبکهای" کاستلز، "از جا کندگی" در نظریه جامعهشناختی گیدنز، " همجواری در نظریه فرهنگی"؛ تامیلنسون و " یکپارچگی فرهنگی" در نظریه اجتماعی رابرتسون پرداخته شده است.
این مقاله چشمانداز نظری تحولات فناورانه و معرفتی معطوف به جهانی شدن را پیدایش هویتهای مختلط، ترکیبی، سیال و پیچیده میداند که در هر لحظه و هر مکان مواجه با دو وجه پارادوکسیکال " جهانی" و " محلی" هستند.
خلاصه ماشینی:
براساس اين طبقه بندي که درچارچوب مطالعه اي تاريخي و اسنادي انجام گرفته است ، صورت بندي ابتدايي مسئله جهاني شدن بر پايه تغيير تجربه بشري از مکان و زمان و بالا رفتن امکان عمل متقابل انسان ها در عرض تقسيمات جغرافيايي و سياسي ، توجـه به قابليت جابه جايي "سرمايه " و به طور خلاصه شتاب يافتن تاريخ در اثر فناوري هاي ارتباطي جديد، شکل گرفته است .
فشردگي يا نابودي مکان ، حد و مرززدايي و ارتباط متقابل به عنوان مولفه هاي اساسي جهاني شدن در نظريه هاي جديد ارتبـاطي به گونه هاي مختلفي مطرح شده که در اين مقاله به مقوله هاي فشردگي زمان و در هـم تنيـدگي مکـان در نظريـه ارتبـاطي "جامعـه شبکه اي" کاستلز، "از جا کندگي " در نظريه جامعه شناختي گيدنز، " همجواري در نظريه فرهنگـي "؛ تاميلنسـون و " يکپـارچگي فرهنگي" در نظريه اجتماعي رابرتسون پرداخته شده است .
صورت هاي ابتدايي مسئله تغيير تجربه مکان و زمان ، در طول قرون ١٩ و ٢٠ مطرح بوده است و برخي از متفکران ، وجود وسايل نقليه تندرو مانند هواپيما و قطار و نيز وسايل ارتباطي داراي سرعت زياد مانند تلفن و تلگراف ، که امکان عمل متقابل انسان ها در عـرض تقسـيمات جغرافيـايي و سياسـي را افـزايش ميداد، مورد توجه و تفسير قرار داده اند.
بدين ترتيب ، بايد گفت ؛ گرچه فرايند جهاني شدن بازسازي فضاهاي به - نسبت بستۀ اجتماعي ـ فرهنگي جوامع سنتي را به طور تقريبي ناممکن ميکند، ولي امکان هاي جديدي هم براي هويت سازي فراهم ميکند.