چکیده:
توزیع نامتوازن امکانات و فعالیتها و همچنین وجود نابرابریها در بین استانها و درون هر استان همیشه مورد توجه سازمانها و نهادهای اجتماعی و اقتصادی کشور بوده است. تعیین و اندازه گیری سطح توسعه یافتگی میتواند موقعیت ها و کاستی های موجود را شناسایی کند و از طرف دیگر به مدیران و برنامه ریزان در برنامه ریزی برای آینده و انتخاب بهترین راه حل ها کمک کند. در این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد به منظور تعیین و رتبه بندی استانها سه مرحله کار انجام شده است. ابتدا از طریق خبرگان اقدام به انتخاب و تعیین وزن شاخصها صورت گرفته و در مرحله بعد با استفاده از روش آنتروپی شانون درجه اهمیت شاخصها به دست آمده است. پس از تعیین درجه اهمیت در مدل تاپسیس رتبه بندی شاخص ها و به تبع آن رتبه بندی محرومیت در استانها صورت گرفته است. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که استان تهران در شاخصهای زیربنایی و اقتصادی برخوردارترین استان میباشد. و پراکندگی استانهای محروم بیشتر در نوار مرزی شرق و غرب کشور و استانهای برخوردار در نواحی مرکزی کشور قرار دارند.
The unbalanced distribution of facilities and activities as well as the existence of inequalities both among the provinces and within each province has always been the focus of social and economic organizations and institutions of the country. Determining and measuring the level of development can identify existing situations and shortcomings and on the other hand help managers and planners in planning for the future and choosing the best solutions. In this research, which is of descriptive and analytical type, three stages of work have been done in order to determine and rank the provinces. First, the experts selected and determined the weight of the indicators, and in the next step, using the Shannon entropy method, the degree of importance of the indicators was obtained. After determining the degree of importance, in TOPSIS model, the ranking of indicators and the degree of deprivation in the provinces has been done. The results of this study indicate that Tehran province is the most prosperous province in terms of infrastructure and economic indicators. Distribution of deprived provinces is mostly in the east and west border of the country and rich provinces are located in the central regions of the country.
خلاصه ماشینی:
رتبه بندي درجه توسعه يافتگي استانهاي کشور در شاخص هاي زيربنايي، اقتصادي و اجتماعي با استفاده از روش آنتروپي شانون و مدل تاپسيس حسين پارسي پور* استاديار گروه جغرافياي دانشگاه کوثر ,بجنورد، ايران احمد حسين زاده ١ دانشجوي دکتري جغرافياي طبيعي گرايش اقليم شهري , دانشگاه حکيم سبزواري ايران حميدرضا عاقلي مقدم ، دانشجوي کارشناسي ارشد اقتصاد دانشگاه فردوسي مشهد, ايران تاريخ دريافت :١٣٩٩/١٢/٠٢ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٠٢/٢٠ چکيده توزيع نامتوازن امکانات و فعاليتها و همچنين وجود نابرابريها در بين استانها و درون هر استان هميشه مورد توجـه سـازمانها و نهادهاي اجتماعي و اقتصادي کشور بوده است .
در اين مطالعه با استفاده از نظرات خبرگان و روش آنتروپي شانون ١ تعيين وزن شاخص ها صورت گرفته است و در انتها با استفاده از روش تاپسيس ٢، امتيـاز نهايي شـاخصها بدسـت آمده است در روش تاپسيس گزينه انتخابي بايد داراي کمترين فاصله از راه حل ايده آل و دورترين فاصله از راه حل ايده آل منفي باشد(٢٠١٣,Zabihi &Asgharizade ) بررسي تفاوتها و نابرابريها بين استانهاي مختلف ايران و رتبه بندي آنها از نظر وضعيت و سطح برخورداري شاخصهاي اقتصادي، اجتماعي و زيربنايي با رويکرد توصيفي و تحليلي انجام شده تا از اين طريق تصوير روشن و شفافي از وضعيت استان ها ارائه گردد داده هاي مورد نياز از از سالنامه آماري ١٣٩٧ و نتايج سرشماري ١٣٩٥ جمع آوري شده است .