چکیده:
هنگامی که از ساختار حکمرانی بخش عمومی در اقتصاد سیاسی اسلامی سخن می‌گوییم به چگونگی سازمان‌دهی مدیریت انتخاب‌های عمومی نظر داریم. ساختار حکمرانی بخش عمومی در اقتصاد سیاسی متعارف متکی بر دموکراسی است. در ساختار حکمرانی دموکراتیک، مشکل انتخاب عمومی عمدتاً براثر مشکلات شناختی (اطلاعاتی) و انگیزشی رخ می‌دهد. مشکل شناختی به دلیل شناخت ناکافی رأی‌دهندگان از کاندیداها و همچنین تخصص ناکافی انتخاب‌شوندگان بروز می‌کند. مشکل انگیزشی نیز ریشه در تعارض منافع شخصی و منطقه‌ای با منافع عمومی دارد. در نظام حکمرانی بخش عمومی در اقتصاد سیاسی اسلامی می‌توان مشکلات انتخاب عمومی را با اتکا به نظام حکمرانی ولایی کاهش داد. در نظام حکمرانی ولایی، اتکا بر تقوای کارگزاران حکومتی و مدیریت فقیه عادل باتقوا و نیز قانون‌گذاری تخصصی زمینۀ بروز مشکلات شناختی و انگیزشی را کاهش می‌دهد. نکتۀ مهم این است که چگونه ساختار نهادی تصمیم‌گیری براساس حکمرانی ولایی را طراحی کنیم که از مشکلات انتخاب عمومی کاسته شود. در این راستا، طراحی الگوی حکمرانی بخش عمومی در ایران با استفاده از راهبردهایی همچون تشکیل مجلس متخصصان و همچنین قاعده‌گذاری و ساختارسازی برای ایجاد ثبات در انتخاب‌های عمومی قابل طرح است.
Talking of the governance structure of the public sector in the political economy of Islam, we mean the way we organize public choices. The governance structure of the public sector in conventional political economy has been based on democracy. In a democratic governance structure, the public choice problem occurs mainly out of cognitive and motivational problems. The cognitive problem happens due to insufficient knowledge of voters of candidates and low level of professionality in candidates. The motivational problem is rooted in the conflict of private and regional interests with public interests. In Islamic governance structure of the public sector in Islam, we could reduce the problem of public choice by relying on a system of Velaie governance. In a Velaie governance structure, reliance on the Taqva (purity) of public governors and the management of a just pure Faqih and a professional legal system reduces the cognitive and motivational problems. The important thing is how to design institutions in a Velaie governance structure so that we could reduce public choice problems. In this vein, we could construct the pubic governance structure in Iran by applying advices such as the construction a professional parliament and setting some rules and structures for insuring stability in public choices.
خلاصه ماشینی:
ساختار حکمرانی بخش عمومی در اقتصاد سیاسی اسلامی محمد جواد توكلی دانشيار گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره).
در این راستا، طراحی الگوی حکمرانی بخش عمومی در ایران با استفاده از راهبردهایی همچون تشکیل مجلس متخصصان و همچنین قاعده‌گذاری و ساختارسازی برای ایجاد ثبات در انتخاب‌های عمومی قابل طرح است.
دست‌کاری متغیرهای اقتصادی برای تأثیرگذاری بر انتخابات آتی نیز یکی از مصادیق این مشکل است که از آن با عنوان ادوار تجاری سیاسی (PBC) یاد می‌شود (پورکاظمی، درو یشی و شهیكی تاش، 1386: صص140ـ139).
در ادامه، این بحث نظری بر نظام حکمرانی بخش عمومی در اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران تطبیق داده می‌شود.
در یکی از معدود مطالعات صورت‌گرفته، دین‌پرست با بررسی عملکرد نمایندگان مجلس شورای اسلامی طی سال‌های 1368 تا 1383، به برخی مشکلات اقتصاد سیاسی ازجمله تعارض منافع ملی و منطقه‌ای در تصمیم‌گیری‌های مجلس پرداخته است (دین‌پرست، 1395الف).
در ادامه، نظام حکمرانی بخش عمومی در اقتصاد اسلامی حاکی از چگونگی تدبیر اقتصادی، متکی بر مبانی و اصول طراحی و با توجه به اقتضائات زمان و مکان برای آن نهادسازی می‌شود.
د‌ـ ارزش غایی حیات طیبه و قرب الهی براساس مبانی ارزش‌شناختی اقتصاد اسلامی، هدف غایی نظام حکمرانی بخش عمومی حاکمیت ارزش‌های اسلامی و زمینه‌سازی برای تشکیل حیات طیبه به منظور دستیابی آحاد بشر به کمال خویش و همان قرب الهی است.
بر این اساس، ولی‌فقیه به‌عنوان شخصیتی که خیرخواه جامعۀ اسلامی است باید بتواند با بهره‌گیری از نظام علمی کشور زمینۀ ثبات و استحکام در انتخاب‌های عمومی مناسب را ایجاد کند.
"Political Parties and Macro Economic Policy.
(
, 
, 
)
