چکیده:
این پژوهش، بر پایة رویکرد تحلیل گفتمانی فوکو برداشت گفتمانی مشارکان را از واژههای تاریخی-سیاسی بررسی میکند و در پی آن است که صورتبندیهای متفاوت تاریخی-گفتمانی و ماهیت متغیر آنها، چگونه در واژهها به عنوان مصداقی از حقیقتِ گفتمانی (برساختة گفتمانی) نمود یافته و با واژهها بازتولید و یادآوری میشوند؟ به عبارت دیگر چگونه «واژه» به تنهایی یک گفتمانِ قابلتحلیل است؟ این پژوهش طی دو مرحله و دو پرسشنامه و به ترتیب با 110 و 135 مشارک از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی به عنوان نسل جوان معاصر انجام شدهاست. روش این پژوهش کیفی و کمّی و مبتنی بر توصیف و تحلیل است. پرسشنامة دوم در 5 گروه پرسشی، پیوند واژه با دورههای تاریخی و گفتمانها، تفاوت گفتمانِ واژه در هر دوره و گفتمان فردی مشارکان را ارزیابی میکند. دادهها به صورت کیفی و کمّی و در قالب آمار و نمودار توصیف و تحلیل شدهاست. تحلیل کمّی و آمار استنباطی دادهها که شامل 21 گویه بودند با نرم افزار SPSS ارائه شد که وجود پیوند معنادار میان «واژهها» با «دورهها و گفتمانهای تاریخی» را تأیید میکرد. نتایج نشان میدهد برخی واژهها مانند واژههای تاریخی-سیاسی تاحدی برساختهای گفتمانی هستند و به گفتمانهای تاریخیِ مشخصی گره خوردهاند و متقابلاً به تنهایی و خارج از هرگونه پیشزمینه و بافت کلامی میتوانند بازنما و القاگر آن گفتمان باشند و در ذهن مخاطب مؤلفههای مربوط به آن گفتمان را بازسازی کنند. بنابراین واژهها اگرچه هریک به تنهایی معنای قاموسی خود را در هر زبان دارند اما بنا به بافتهای متفاوت، شرایط وقوع، اذهان گوناگون و نهایتاً گفتمانهای متفاوت؛ دریافت، اثرگذاری و معانی نسبی متفاوتی را نشان داده و حامل گفتمانهای متفاوتی هستند و مفهومی که از آنها در ذهن وجود دارد امری تاریخی است که در تاریخ شکل گرفتهاست.دستاورد این پژوهش تأیید دارد که واژهها بازتاب تغییر مسیرصورتبندیها و مفصلبندیهای گفتمانی تاریخ هستند و میتوانند به تنهایی مورد مطالعاتِ تحلیلگفتمانی و تبارشناسانه واژه قرار گیرند.
AbstractBased on Foucault's discourse analysis approach, this study examines participants' discourse perceptions of historical-political words and, it tries to find the answer to the question of how different historical-discourse formulations and their changing nature is expressed in words as a referent of discourse truth (constructed discourse) and reproduced and reminded by words. In other words, how is the "word" itself a discourse that can be analyzed? This research was conducted in two stages and two questionnaires with 110 and 135 participants. The method of this research is qualitative-quantitative and based on description and analysis. The second questionnaire in 5 groups of questions evaluates the connection of the word with historical periods and discourses, the difference between the discourse of the word in each period, and the individual discourse of the participants. The data were analyzed qualitatively and quantitatively in the form of statistics and graphs. Quantitative data analysis consisting of 21 items was provided by SPSS software, which confirmed a significant relationship between "words" and "historical periods and discourses".The results show that some words, such as historical-political words, are to some extent formed in discourse and are tied to specific historical discourses. And reciprocally, alone and disregarding any background and verbal context, they can represent and induce that discourse and reconstruct the components related to that discourse in the mind of the audience. Thus, although the words each have their own lexical meaning in the language, but according to different contexts, conditions of occurrence, different minds, and finally different discourses; They show different perceptions, influences, and relative meanings and carry different discourses, and the concept of them in the mind is the historical thing that has been formed in history.This study concludes that words reflect the reorientation of the discourse formulations and articulations of history and they alone can be studied in discourse analysis and ethnology.Keywords:
خلاصه ماشینی:
هدف اين بود که بسنجيم آيا مخاطبان ارتباط و پيوند اين واژه ها را بدون هيچ بافت کلامي، در پيش زمينۀ ذهني خود دريافت ميکنند؟ برداشت گفتماني مشارکان به شرح جدول (٢) بود: جدول ٢- نتايج داده هاي بخش ٥-٣- برداشت مشارکان از پيوند واژه با گفتمان هاي تاريخي دسته هاي شاهدخت اخوي/برادر مجاهدين اصلاح طلب آزاديخواه مستضعف ، طاغوت ايثار/ايثارگر واژگاني علياحضرت خواهر [خلق ] اصول گرا روشنفکر طاغوتي جانباز/رزمنده سلطنت طلب بسيج منافقين انقلابي دولت کاخ نشينم دفاع مقدس همايوني بسيجي رفيق چپ ملت کوخ نشين جهاد/جبهه عمليات واژه هاي تاج گذاري انقلابي فدايي چپي وطن خودکفايي شهيد/پاسدار مورد درباري چادر مليگرايي وابستگي آزاده /جانباز پرسش راهپيمايي جهاد سازندگي سپاه /کميته ضدانقلاب محافظه کار ٤ ٩ ٢٢ ٧٤ ١٤ ٧ 5 آريامهر ١٣١ - - - ١ ٤ - پاسدار - ٧٦ ٣ - - ٣ 50 توده اي ٤ ٧ ٩٥ ١٤ ١١ ٣ - وطن پرست ١٦ ٦ ٥ ٥ ٨٦ ٣ 14 جهادگر - ١٩ ٧ ١ ٥ ٣٢ 69 رزمنده - ١٨ ٢ ٢ - ١ 112 واژٔە «محافظه کار» بيش از همه گزينه ها ذهن مشارکان را به سمت واژگاني که دلالت بر جناح ها و جهت گيريهاي سياسي دارند، برده است و ٧٤ نفر از مشارکان اين دستۀ واژگاني را انتخاب کرده اند.