چکیده:
خاک یک منبع زنده و تجدید ناپذیر می باشد که برای تولید غذا و هم چنین برقراری توازن جهانی
اکوسیستم ها ضروری و حیاتی است و یکی از مهمترین عناصر منابع طبیعی در هر کشور است. فرسایش
خاک موجب جا به جایی ذرات آلی و معدنی آن میشود و موجب نابودی زمین های کشاورزی میشود
در مناطقی که فرسایش کنترل نمیشود، خاکها به تدریج فرسایش می یابد. یکی از روشهای مستقیم
جلوگیری از فرسایش، احداث بندهای اصلاحی است. این سازهها در بستر آبراهه ها و عمود بر جریان
ساخته می شود تا سرعت آب و قدرت فرسایش رواناب در اثر کاهش شیب بستر را کاهش دهد. بندهای
اصلاحی پرهزینه ترین عملیات آبخیزداری است و اجرای این سازه نیازمند برنامه ریزی، طراحی و اجرای
درست پروژه با در نظر گرفتن پارامترهای جغرافیایی، زمین شناسی و هزینههای اجرایی است. هدف این
پژوهش مقایسه دو سیستم اجرایی بندهای گابیونی و بندهای سنگی ملاتی است و در آن به مقایسه نکات اجرایی، هزینه های اجرایی و مزیت های نسبی این دو سیستم نسبت به یکدیگر می پردازیم.
خلاصه ماشینی:
در بسیاری از كشور ها، سازه هاي اصلاحي يك روش مكانيكي ساده و اقتصادي براي تله اندازي رسـوبات و كـاهش شيب بستر آبكند ها و آبراهه ها است كه با استفاده از مصالحي مانند چوب، سنگ، سنگ و ملات و توري_سنگ ساخته مي شود.
در یک نمونه ســازههای گابیونی وسنگی-ملاتی بنا شده در آبخیز کن نشان داد که در مواردی مکان های پیشنهاد شده مناسب نبود، مکان سازهی ساخته شده با جای پیشنهاد شده منطبق نبود، معیار های لازم در ساخت سازه رعایت شده نبود و ضعف نظارت و ارزیابی پروژه از دلایل مهم این مشکلات بوده است.
از زمان مصریان تاکنون بشر هر روز بیشتر این نوع از سازها را در کنار دیگر سازهها تکامل داده تا اینکه امروزه بهجای نی از توری سنگی استفاده میشود؛ بنابراین با توجه به تاریخچه مطرحشده گابیونها ثابت کردهاند که یکی از بهترین راهکارها برای مقابله با فرسایش خاک در جهان محسوب میشوند.
) عدم نیاز به حفاظت خاص فیزیکی عدم نیاز به نیروی ماهر کاری جهت نصب و راه اندازی مقاومت مطلوب دربرابر رطوبت و شرایط مختلف محیطی برخی نکات در اجرای بند های سنگی ملاتی (5) بندها نبايد در نقاطي كه در آنجا بلوكهاي عظيم خاك حركت ميكنند ساخته شوند.
با توجه به بررسی ها و نتایج میتوان به این نتیجه رسید که سازه های گابیونی بیشتر در مناطقی که بستر رودخانه سست است و نفوذپذیری زیادی دارد مورد استفاده قرار میگیرد و بند های سنگی ملاتی در بستر های صخره ای مورد استفاده قرار میگیرد.