چکیده:
کلان شهر تبریز ، با پدیده اسکان غیر رسمی و نقاط حاشیه نشین و ناکارامد شهری مواجه است . تحقیق حاضر با هدف توانمند سازی بافت های ناکارآمد شهری در راستای توسعه پایدار کلان شهر تبریز از منظر جامعه شناسی شهر به انجام رسید . چهار محلۀ ناکارآمد در سطح کلان شهر تبریز شامل محلات چوخورلار، قازان داغی، ملاحسین باغی و شمسآباد جهت نمونه یه شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند . ابزار گردآوری اطلاعات ، پرسشنامه و از روش دلفی برای سنجش متغیرهای استخراج شده استفاده شد . نتایج بدستآمده ، حکایت از وجود مشکلات و نارضایتیهایی در محلات مورد مطالعه دارد. محلۀ چورخولار دارای کمترین رضایتمندی از اصلیترین شاخصهای توسعۀ شهری شامل پایداری شهری، تابآوری شهری و حکمروایی اجتماعات محلی است. میانگین بدستآمده برای پرسشنامۀ پایداری شهری 01/2، پرسشنامۀ تابآوری شهری 15/2 و حکمروایی اجتماعات شهری 05/2 است که کمترین مقدار در بین محلات انتخابی است. پس از چورخولار، شمسآباد در متغیر پایداری شهری با میانگین 39/2، کمترین میانگین را داراست و پس از آن محلۀ قازانداغی با 42/2 و ملاحسین باغی با 86/2 در ردههای بعدی قرار دارند.
The metropolis of Tabriz is facing the phenomenon of informal settlement and suburban and inefficient urban areas. The present study was conducted with the aim of empowering dysfunctional urban contexts for the sustainable development of Tabriz metropolis from a sociological perspective. Four dysfunctional neighborhoods in the metropolitan area of Tabriz, including Chokhorlar, Kazan Daghi, Mollah Hossein Baghi and Shamsabad neighborhoods were selected as a sample of a cluster random method. Data collection tool was a questionnaire and Delphi method were used to measure the extracted variables. The results indicate problems and dissatisfaction in the study areas. Chokholar parish has the lowest satisfaction of the main indicators of urban development, including urban sustainability, urban resilience and governance of local communities. The average obtained for the urban sustainability questionnaire is 2.01, the urban resilience questionnaire is 2.15 and the governance of urban communities is 2.05, which is the lowest value among the selected parishes. After Chokholar, Shams Abad has the lowest average in the urban sustainability variable with an average of 2.39. After that, Kazan Daghi with 2.42 and Molla Hossein Baghi with 2.86 are in the next ranks.
خلاصه ماشینی:
در حقيقت مهم ترين چالش هاي بافت هاي ناکارآمد و عمدتاً غيررسمي در شهرهاي کشور ما را ميتوان در نبود استانداردهاي کيفي اجتماعي از قبيل کمبود سطح سواد، پايين بودن سطح مشارکت ، نزول سطح سرمايه اجتماعي(تقوايي و همکاران ، ١٣٩٤: ١٢٦)، افزايش ناهنجاريهاي اجتماعي، کمبود و پايين بودن سطح شاخص هاي اقتصادي در قالب اشتغال کاذب و بيکاري گسترده (سرور، ١٣٩٣: ٦٠)، کمبود شاخص - هاي کيفي و کمي استاندارد کالبدي به لحاظ کيفيت بنا، عمر بنا و مصالح مورد استفاده و نبود سرپناه مناسب و با کيفيت (مشکيني و تردست ، ١٣٩٨: ١٢٨)، مشکلات دسترسيپذيري به لحاظ طراحي ارگانيک و بدون برنامه ريزي معابر و گذرگاه ها(باباخاني، ١٣٩٧: ١٨٦)، و چالش هاي زيست محيطي به لحاظ تخريب اراضي بستر و چالش هاي بهداشتي موجود در اين بافت ها جستجو کرد(مشکيني و همکاران ، ١٣٩٠: ١٢٤).
بر اساس نتايج به دست آمده ، بيشترين ميانگين انتخابي، در محلات انتخابي (چوخورلار، قازان داغي، ملاحسين باغي و شمس آباد) مربوط به سؤال ١٨ پرسشنامۀ سوم پژوهش و در رابطه با مشارکت مردم و شهروندان در طرح ها و برنامه هاي توسعه توان مندسازي شهري است که داراي ميانگين نظري ٣/٥٤، ميانگين بالاتر از ٣ را نشان ميدهد که گوياي علاقۀ اين بخش از شهروندان جهت مشارکت در ادارة امور محلي و شهري است .
Thriving in the slums: progressive development and empowerment of the urban poor to achieve secure tenure in the Philippines, Architectural Science Review.