چکیده:
مولوی، شاعر بلندآوازه قرن هفتم هجری، گرچه در زمرة حقوقدانان جای نمی گیرد، اما آموزه های عمیقی
دربارة علّت یابی انحرافات اجتماعی و چرایی وقوع بزه، شیوه های پیشگیری از جرم، اصول و شرایط
قضاوت و داوری، حدود و تعزیرات و مواردی دیگر که کارکرد جرمشناختی دارند، در اشعار وی به وفور
یافت می شود. از رهگذر مطالعه و بررسی اندیشه های مولانا در ارتباط با موضوع جرم، می توان به رگه های جدیدی از اندیشه ها و آموزه های جرمشناختی و سیاست جنایی دست یافت. تحقیق حاضر بر آن است که با بررسی اشعار مولانا از منظر جرمشناسی، به شناسایی نحوة واکنش پیشینیان در قبال پدیده های مجرمانه بپردازد و اظهارات این شاعر بزرگ را در ارتباط با جرم و جرمشناسی مورد تحلیل قرار دهد. روش تحقیق حاضر به صورت کتابخانه ای بوده و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اظهارنظرهای مولانا درباره موضوعات مربوط به مسالة جرمشناسی، با دیدگاه های جدیدی که امروزه در حوزه جرم شناسی مطرح می شوند، سازگاری داشته و در خور بررسی می باشند. مولانا در مثنوی خود، دربارة علت یابی وقوع
جرایم، پیشگیری از وقوع جرم، آیین قضا و دادرسی، حدود و تعزیرات و مواردی از این قبیل که کارکرد
جرم شناختی دارند، سخن رانده است.
خلاصه ماشینی:
دانشجوي دکتري زبان وادبيات فارسي، دانشگاه شهيد باهنر کرمان ، کرمان ، ايران چکيده مولوي، شاعر بلندآوازة قرن هفتم هجري، گرچه در زمرة حقوق دانان جاي نميگيرد، اما آموزه هاي عميقي دربارة علت يابي انحرافات اجتماعي و چرايي وقوع بزه ، شيوه هاي پيشگيري از جرم ، اصول و شرايط قضاوت و داوري، حدود و تعزيرات و مواردي ديگر که کارکرد جرم شناختي دارند، در اشعار وي به وفور يافت ميشود.
مشورت کردن مولانا در ابيات زير، ضمن تلميح به داستان نافرماني حضرت آدم (ع ) از فرمان الهي، به اهميت مشورت اشاره کرده و بيان داشته که اگر آدم (ع ) در اين کار خود، با کسي مشورت کرده بود، هرگز به چنين عاقبت وخيمي دچار نميشد و عملي انجام نميداد که از درگاه پروردگار رانده شود: بررسي پديده جرم در مثنوي مولوي / ٣٩ يک قدم زد آدم اندر ذوق نفس شد فراق صدر جنت طوق نفس همچو ديو از وي فرشته ميگريخت بهر ناني چند، آب چشم ريخت گرچه يک مو بد گنه کاو جسته بود ليک آن مو در دو ديده رسته بود بود آدم ديدة نور قديم موي در ديده بود کوه عظيم گر در آن آدم بکردي مشورت در پشيماني نگفتي معذرت (مولوي، دفتر دوم ، ١٣٩٠: ١٨١) معاشرت نکردن با نااهلان «بحث مصاحبت و معاشرت در حوزة اخلاق کاربردي و انسان شناسي اجتماعي، با عنوان اخلاق معاشرت ، مباحث مفصلي را طرح ميکند؛ از قبيل : حد و مرزهاي مردم داري اخلاقي و امر به معروف و نهي از منکر، حقوق و وظايف اخلاقي مهمان و ميزبان ، قلمـرو و شـرايط اخلاقي صلۀ رحم ، قرابت و خويشاوندي ، اخلاق دوستي و دوست يابي، معاشرت در فضاي مجازي با غير همجنس و بيگانگان .