تجلیات طبیعت مقدس در هند مقاله

پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی با شیوه جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ایء با هدف بررسی و شناخت جایگاه درخت و نمادهای مربوط به آن و شیوه تجسم و ترسیم درختان در آثار هنری در هند باستان انجام شده است. بدین منظور ابتدا به معرفی مهمترین درختان نمادین و مقدس در این تمدن پرداخته شده است و مصداق‌های تصویری مربوط ارائه شده‌اند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که در سنت هند باستان درختان اهمیت زیادی داشته‌اند و نمادگرایی آن‌ها در هنر هند تحت تاثیر باورهای آنیمیستی و اصل تناسخ قرار گرفته است. درختان همچون الهه‌ها و خدایان مورد پرستش قرار گرفتند و این مساله باعث شده که در برخی از موارد درخت به عنوان موضوع اصلی و با گرایشی طبیعت‌گرایانه به تصویر کشیده شود.

درختان همچون الهه‌ها و خدایان مورد پرستش قرار گرفتند و این مساله باعث شده که در برخی از موارد درخت به عنوان موضوع اصلی و با گرایشی طبیعت‌گرایانه به تصویر کشیده شود. یکی از گیراترین تصاویر درخت در هنر بودایی، تجسم این صحنه است که اغلب اوقات برای نشان دادن حضور بودا در هنر بودایی کهن، پیش از آن که به صورت انسانی نشان داده شود (سانچی، اوایل سده اول ق. درخت انجیر، فیکوس رلیگیوسا یا درخت تنویر بودا، که به این ترتیب با زندگی بودا شاکیامونی پیوند یافت، نه تنها مورد احترام بوداییان قرار گرفت، بلکه پیش از آن، در دوره ودایی مورد احترام هندوان قرار داشته و آن‌ها برای این درخت اهمیت خاصی قایل بودند (تصویر6) بنابر روایات درخت انجیر در تمدن دره سند به مادر الهه‌ای مربوط بوده و نام آن در ریگ ودا آمده است. این درخت نه تنها در آیین بودا مورد تقدیس و احترام بود، بلکه در افسانه‌های قدیمی هند نیز روایت‌هایی در مورد آن ذکر شده است از جمله آن که « ساویتری 2 » ایزد بانوی عهد ودایی، هنگامی که «یاما راجا ساتیاوانا 3 » خدای مرگ، برای گرفتن جان شوهرش آمده بود، زیر درخت بانیان شست و با خلسه ماورایی و قدرت « ساتیاوایی» خود، مرگ را از وی دور کرد. این درخت برای شیوا، خدای والامقام هندو مقدس به شمار رفته و در ضلع جنوب شرقی منازل و معابد کاشته می‌شود (Gandhi And Singh, 2001:30). Kadamba Vrindavana -گولار 1 نام این درخت در زبان سانسکریت اودومبارا 2 است، برای هندوها مقدس است و چوب آن در مراسم سوما 3 استفاده می‌شود (تصویر12).