چکیده:
کتابت و روایت نهج البلاغه در قرون پنجم تا هفتم در بین شیعه و اهل سنت وجود داشته است. در کتب تراجم و سایر منابع مکتوب اطلاعاتی کلی و اندک در این باره آمده است. اما با استفاده از اجازات و به خصوص رجوع به نسخه های نهج البلاغه می توان اطلاعات بیشتر و تکمیلی در این باره پیدا کرد.
در قرن هفتم و اوائل قرن هشتم در بغداد، توجه و عنایت ویژه ای به نهج البلاغه در زمینه روایت و مقابله و تصحیح نسخه ها و شرح این کتاب وجود داشته است. شواهد نشان می دهد در این دوره عبدالله بن محمود بن مودود معروف به ابن بلدجی نقش مهمی در روایت نهج البلاغه داشته است و عالمان سرشناسی از اهل سنت و شیعه در مجلس قرائت و سماع او برای نهج البلاغه شرکت داشته اند و اجازه روایت آن را از ابن بلدجی دریافت کرده اند. از نتایج این پژوهش آن است که در این دوران که اجازات نقشی مهم در ارتباطات بینا مذاهبی داشته، روایت نهج البلاغه هم سهمی در این دست ارتباطات علمی میان مذاهب داشته است.
خلاصه ماشینی:
ابن فوطی به روایت نهج البلاغه توسط ابن بلدجی تصریح کرده و نوشته وی نهج البلاغه را بر نقیب موصل کمال الدین حیدر بن محمد بن زید خوانده است: «و ذکره شیخنا مجدالدین ابن بلدجی و قال: سمعتُ علیه کتاب نهج البلاغه عن ابن شهرآشوب عن السید المنتهی عن ابیه ابی زید عن الرضی» این طریق در اجازات و چند نسخه نهج البلاغه آمده است که در بخش بعدی معرفی خواهند شد.
در پایان باید اشاره کرد در تمام اسناد موجود ابن بلدجی از طریق بالا کتاب نهج البلاغه را روایت کرده است ولی عبدالکریم بن طاوس در روایت از ابن بلدجی علاوه بر سند بالا از طریق ابن شهر آشوب از ابوالرضا فضل الله بن علی راوندی (م 571؟) از ابوالوفاء عبدالجبار بن عبدالله مقری رازی از ابوعلی طوسی از سید رضی (م 406) روایت شده است.
این اطلاع بر اساس یادداشتی است که حسن بن شهید ثانی در حاشیه اجازه اش به سید نجم حسینی ذکر کرده: «وجدتُ بخط شیخنا الشهید الاول رحمه الله ما صورته: «اخبرنی شیخنا عمیدالدین قدس الله س ره انه یروی عن الشیخ العالم مجدالدین ابی الفضل عبدالله بن ابی الثنا محمود بن مودود بن محمود بن بلدجی او بعض آل بلدجی –شاک فی ذالک- بسبب اجازة استجازها له من جده فخرالدین بعد ان استجاز لنفسه منه، و یروی هذا القاضی النهج عن کمال الدین حیدر بن زید بن محمد بن زید العلوی الحسینی عن رشیدالدین ابن شهر آشوب عن السید المنتهی بن ابی زید کیابکی الحسنی الجرجانی عن ابیه ابی زید، منه.
می دانیم ظاهرا نسخه اصل سید رضی تا قرن هفتم در بغداد بوده است و این امکان بوده که ابن بلدجی که اهتمام ویژه ای به روایت و قرائت نهج البلاغه داشته از آن استفاده کرده باشد.
(
, 
, 
)
