چکیده:
نظریه ارتباطی، یکی از مباحث کاربردشناسی زبان است که زبان و شیوه کاربست آن در فرایند ارتباط بررسی می‌شود. در این فرایند عناصر شش‌گانه‌ای حضور دارند که دو رکن گفته پرداز یا گوینده و نیز دریافت کننده از عناصر کلیدی بوده که بدون آنها ارتباط بی‌معناست. گوینده با استفاده از رمزگان مشترک بین خود و گیرنده، پیامی را در خصوص امری فراتر از متن و از مجرای ارتباطی خاص به گیرنده انتقال می‌دهد. پیامی که کارکرد آن در متن باتوجه به مقصود کاربر زبان یعنی گوینده سنجیده می‌شود. در دیدگاه یاکوبسن، پیام به عنوان نقطه ثقل، متوجه هریک از عناصر دخیل در فرایند ارتباط شود، نقش و کارکرد زبان متفاوت خواهد شد. پژوهش حاضر تلاش دارد با انطباق این الگو بر نامه‌های نهج البلاغه افزون بر تعیین نقشهای زبانی در متنهای مختلف، تاثیر مقصود گوینده و نوع دریافت کننده پیام را در کارکرد زبان بررسی کند. بدین منظور 4 نامه که در موقعیتهای مختلف بافتی و خطاب به گیرندگان متفاوت ارسال شده بود، انتخاب و با روش توصیفی- تحلیلی و آماری نقشهای زبانی آنها مقایسه گردید. حاصل این مقایسه نشان می‌دهد.بر اساس نتایج این پژوهش هرچند مشخص کردن کارکردهای زبانی در متن، مقصود فرستنده پیام را روشن می‌کند، اما تحلیل کاملی از متن ارائه نمی دهد. موید این امر وجود تفاوتهای زبانی در متنهایی بود که با هدف و انگیزه یکسان تولید شده بودند. شباهت نامه ها در کارکرد ترغیبی ودر عین حال تفاوت شیوه بیان موجب می‌شود تا تحلیل متن بر اساس تفاوت مخاطب را ضروری دانست.
The communicative theory is one of the subjects discussed in the language pragmatics that language and its applied methods in the communication process are investigated. In this process, there are six-part elements, of which the two elements, the addresser or the composer, as well as the addressee, are key elements, without which communication is meaningless. The addresser uses common codes between himself/herself and the addressee to transpose a message about something beyond the context and through a specific communicative circuit to the addressee. A message whose function in the context is measured according to the intention of the user of the language, namely the addresser. In Jakobson's view, the role and function of language will be different if the message, as the center of gravity, is addressed to each of the elements involved in the communication process. By adapting this diagram to Nahj al-Balaghah's letters, in addition to determining the linguistic functions in different contexts, the present study tries to investigate the effect of the addresser's intention and the type of message addressee on the language function. For this purpose, four letters that were sent in different contextual situations, and addressed to different receivers were selected by descriptive-analytical and statistical methods compared to their linguistic functions. The result of this comparison signifies although specifying linguistic functions in context clarifies the addresser of the message, it does not present a thorough analysis of the text.
(
, 
, 
)
