جریان استصحاب در شبهات مفهومیه مقاله

پژوهش های اصولی بهار 1400 - شماره 26 (‎16 صفحه - از 121 تا 136 )

کلیدواژه ها: شبهه مفهومیه فرد مردد استصحاب مفهوم استصحاب موضوع استصحاب حکم

چکیده:

استصحاب پر کاربرد‎ترین دلیلی است که در موضوع شک برای بدست آوردن احکام ظاهری مورد استناد قرار می‎گیرد. در برخی از موارد شک، در عین حالی که حالت سابقه یقینی برای حکم وجود دارد جریان استصحاب دچار مناقشاتی است و مورد پذیرش برخی از فقها قرار نگرفته است از آن جمله جریان استصحاب در شبهات مفهومیه است. از دیدگاه بسیاری از فقها اصل عملی استصحاب امکان جریان در شبهات مفهومیه را دارا نیست؛ نوشتار حاضر در صدد است با واکاوی مسئله در سه شق استصحاب مفهوم، استصحاب موضوع و استصحاب حکم نسبت به حل آن، ادله موجود را مورد ارزیابی قرار دهد. بررسی ادله موجود نشان می‎دهد استصحاب مفهوم در شبهات مفهومیه ممکن نیست. استصحاب موضوع نیز در شبهات مفهومیه از سوی برخی از فقها تحت عنوان استصحاب فرد مردد دانسته شده و به همین دلیل مورد خدشه واقع شده است ولی مطالعه ادله این دیدگاه و نقد و بررسی آنها نشان می‎دهد قرار داده شدن استصحاب موضوع در تحت عنوان فرد مردد انگاره‎ای ناثواب بوده و جریان استصحاب موضوع راه حلی برای حل عملی تردید است و مکلف را عملا از تحیر خارج می‎سازد. ...

خلاصه ماشینی:

همچنين بسياري از فقها استصحاب موضوع در شبهات مفهوميه را از قبيل استصحاب فرد مردد دانسته و به همين دليل در آن خدشه کرده اند؛ ولي بررسي ادله اين ديدگاه نشان ميدهد که قرار دادن استصحاب موضوع ذيل عنوان استصحاب فرد مردد، انگاره اي ناصواب است و استصحاب موضوع با مانعي مواجه نبوده و مکلف را عملا از تحير خارج ميسازد. جريان استصحاب در خود مفهوم در فرضي که حالت سابق يقيني دارد؛ مانند اينکه واژه اي داراي معنايي بوده و سپس در نقل آن به معنايي ديگر شک شده است که در اين صورت ميتوان بقاي معناي سابق را استصحاب کرد؛ ولي به دليل وجود اصل عقلايي بر عدم نقل مفاهيم ، نيازي به جريان استصحاب نيست (انصاري، ١٤٢٨، ج ٣، ص ٢٨) و به همين دليل اين فرض از بحث ما خارج است . وجود حالت سابق يقيني در حکم شرعي (وجوب )، زمينه را براي جريان استصحاب فراهم کرده است ؛ ولي بايد ديد آيا در اين فرض مانعي از جريان استصحاب وجود دارد؟ مشهور به جاري نبودن استصحاب در شبهات مفهوميه قايل اند که از آن جمله ميتوان به شيخ انصاري (انصاري، ١٤٢٨، ج ٢، ص ٦٩٢)، محقق عراقي (عراقي، ١٤١٧، ج ٤، ص ١١٥)، شهيد صدر (صدر، ١٤١٧، ج ٦، ص ٢٥١)، جزايري (جزايري، ١٤١٥، ج ٧، ص ٣٨٩) و حکيم (حکيم ، ١٤٠٨، ج ٢، ص ٤٥٨) اشاره کرد. از نگاه سيد تقي قمي اصل ادعاي عدم تحقق فرد مردد براي خدشه در استصحاب موضوع در شبهات مفهوميه قابل پذيرش نيست ؛ زيرا طبق فرض ، مصداق «روز» در مثال يادشده در خارج محقق است .

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

ورود / عضویت

ورود

عضویت