چکیده:
هویت اجتماعی، فرهنگی و تا حدودی هویت اقتصادی افراد در جامعه، بوسیله جنسیت تعیین می شود. و عوامل متعددی مانند باورهای فرهنگی، ساختار خانواده، ارزش ها و... در تعیین این هویت نقش تعیین کننده دارند. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر سبک زندگی مردم اشرافی دوران قاجار بر روابط فضایی خانه های محل سکونت شان در تقسیم بندی و تفکیک عرصه های عمومی از عرصه های خصوصی مورد استفاده زنان می باشد. مطالعات پژوهش بصورت میدانی وکتابخانه ای است و با استفاده از نرم افزار نحو فضا مورد تحلیل قرار گرفتند. مولفه های کلی سبک زندگی به مولفه های جزیی شامل روابط اجتماعی، ساختار خانواده، معیشت و اقتصاد، شغل و هویت اجتماعی دسته بندی شده است و تاثیر هر کدام از این مولفه ها بر تفکیک عرصه های خصوصی زنانه مورد مطالعه قرار گرفت.و این نتیجه حاصل شده است که تعداد فضاهای خصوصی و نحوه قرار گیری آنها، و همچنین ارتباط آنها با عرصه های عمومی موجود در خانه، متاثر از سبک زندگی و ساختار خانواده و تعداد زنان ساکن است.و تعداد عرصه های خصوصی زنانه در هر سه دوره قاجار متفاوت از یکدیگر می باشند، و فضاهای جدیدی بعنوان فضاهای واسط(جداکننده) در این خانه ها شکل گرفته اند.
The social, cultural, and to some extent the economic identity of individuals in society is determined by gender. And many factors such as cultural beliefs, family structure, values, etc. play a decisive role in determining this identity. From the researchers' point of view, lifestyle is categorized into three general social, economic, and cultural components. The purpose of this study is to investigate the effectiveness of lifestyle of aristocratic people of architecture in the Qajar period on the spatial relationships of the houses where they live in the division of public areas from private areas used by women. Research resources are based on field and library studies. These resources are available in two categories: documentary and oral. And after examining the spatial arrangement of the selected houses, by drawing the diagrams by the space syntax software, they are analyzed. And the result is that the number of private spaces and how they are located is directly related to the lifestyle and structure of the family and the number of women living in the house. And the number of private women's fields and the number of separating intermediate elements in each period of Qajar is different from other periods.
خلاصه ماشینی:
و در همین راستا، سبک زندگی به سه دسته مولفه های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی تقسیم بندی می شود و بازتاب مفهومی آن را در عرصه بندی های خانه ها بررسی شده است که بطور کلی این تغییرات و موارد مشابه در مرحله اول در معماری خانه های طبقه اعیانی و تجار به منصه ظهور رسیده است ابراهیمی، ۱۵:۱۳۹۵).
پیشینه پژوهش در ارتباط با تاثیر سبک زندگی در نحوه قرار گیری فضاها در خانه های اشرافی تا کنون پژوهش هایی انجام شده است که مریم ارمغان در پژوهشی در سال ۱۳۹۲، با عنوان معماری و فرهنگ در خانه های اعیانی تهران در دوره قاجار، نقش ساختار خانواده و فرهنگ وابسته به آن را در شکل دادن به خانه، روشن می سازد و این نتیجه حاصل شده است که چگونگی شکل گیری و تغییر کالبد انعطاف پذیر خانه، بر اساس ساختار خانواده است که خود تحت تاثیر اعتقادات مذهبی و نظام اجتماعی ساختار خانه را مبتنی بر جدایی فضاهای زنانه و مردانه شکل می داده است.
مریم ارمغان نیز در سال ۱۳۹۵ در پژوهش با عنوان باز تعریف نقش زن در خانواده و تاثیر آن بر تزیینات نقاشی و ساختار خانه های اعیانی تهران در دوره قاجار به این نتیجه رسیده است که ظاهر شدن زنان در جامعه، که پیش تر پوشیده و پنهان بودند، و کم رنگ شدن مرزهای زنانه - مردانه أعث ایجاد تغییر در فرهنگ زندگی شد، تا جایی که از اواخر دوره ناصری به تدریج لزوم وجود خواجه ها به عنوان رابط دنیای زنانه و مردانه از بین رفت.
(
, 
, 
)
