چکیده:
تحلیل و پیش بینی مناسب رفتار یک متغیر به تبیین درست الگوی آماری برای آن متغیربستگی دارد.بدین معنا که متغیرهای گنجانده شده درالگوبه بهبود تبیین آن منجرگردد.این امرپژوهشگررا به مفهوم علّیت هدایت می نماید.تاچندی پیش تحلیل روابط بین متغیرها درچارچوب رابطه علّی محدود به گشتاور مرتبه اول ورابطه خطی بود که درصورت ردشدن این رابطه، متغیر از الگو کنار گذاشته می شد. اخیرا، تحلیل علّیت در گشتاور مراتب بالاترو به صورت غیرخطی موردتوجه پژوهشگران قرارگرفته است . درروش نوین ممکن است متغیرمفروض علّی حاوی اطلاعات منحصر به فردی برای برخی از گشتاورها و نه همه آن ها باشد.در این صورت حذف چنین متغیری از الگو به پنهان ماندن اطلاعات مهمی ازرفتارواقعی متغیرموردبررسی منجرمی گردد.دراین پژوهش تلاش برآن است تا تحلیل جامعی از علّیت در مراتب مختلف گشتاوری درچارچوب مدل میانگین شرطی خود بازگشت برداری چند رژیمه ا رائه گردد. از این رو، متغیرهای شاخص آزادشناور بورس اوراق بهادار تهران، نرخ دلار بازار آزاد، قیمت نفت سبد اوپک وقیمت جهانی طلا انتخاب گردید تا رابطه علّی ازسوی بازارهای داخلی و خارجی به سوی بازارسهام مورد بررسی قرارگیرد.نتایج دلالت برآن دارد که علّیت درگشتاورهای توزیع از سوی متغیرهای ارز، نفت وطلا به سوی متغیر مالی وجوددارد.
Proper analyzing and forecasting depend on appropriate statistical model identification. This can be done when the variables included in model lead to improve its identification. This results in causality concept.Previously variables’ relations was confined to first moment and linear relation within the framework of a causal relation .If the relation rejected, the variable would be excluded from model.Recently, causality analysis in higher moments and nonlinear way attract researchers. This means that presumed causal variable may contain unique information for some of moments but not all of them. Accordingly, eliminating such a variable from the model results in hiding important information of variable’s actual behavior which is under study. This research tries to present causality analysis in different orders of moments are presented in MSBVAR model settings. Therefore, free float index of stock exchange, exchange rate, OPEC basket price, gold global price are selected in order to examine causal relation from domestic and international markets to stock market. Results imply that exchange rate, oil and gold variables are causal in distribution for financial variable.