چکیده:
علامتگذاری نص قرآن کریم در آغاز با نقطهگذاری حروف و کلمات شروع و موجب ایجاد چالشی جدی بر سر التزام و یا عدم التزام ضبط علامات مصاحف در میان عالمان در ادوار مختلف گردید. در این میان ضبط علامت سکون از مهمترین چالشهای مربوط به این مبحث بود. اگرچه ابوالاسود، برای حرف ساکن علامتی تعیین نکرد؛ اما نیاز به وجود این علامت در روانخوانی متن قرآن کریم موجب شد تا اندیشمندان ادوار بعد، دست به ابداع این علامت بزنند. ازاینرو علامت سکون در اعصار مختلف دارای شکلهای متفاوت است. البته ضبط علامت سکون در ابتدا بهصورت ساده و بدون قاعده انجام میگرفت؛ اما با مرور زمان و با به وجود آمدن شیوههای مختلف ضبط علامات در مراکز مختلف دو قطب جهان اسلام؛ یعنی مشارقه و مغاربه، برای ضبط این علامت نیز قواعدی تدوین شد. مقاله پیشرو به روش تحلیلی ـ کتابخانهای، ضمن بیان روند شکلگیری انواع شکلالسکون در ادوار مختلف، به بررسی شیوه ضبط علامت سکون قرآن کریم در جهان اسلام پرداخته است که درنهایت با بررسی چهار گونه ضبطالسکون در ادوار و اماکن مختلف روشن گردید: علامت سکون در طول تاریخ دارای شکلی ثابت نبوده است؛ دوم: این علامت در بدو ابداع دارای قاعدهای خاص نبوده و با مرور زمان، قاعدهمند گردیده است؛ این قاعدهمندی برحسب خوانش و علم تجوید شکل گرفته که مطابق با دیدگاه طیف تسامحگرایانه ضبطالسکون صورت پذیرفته است.
Marking the letters of the Quran started with Abu al-Aswad al-Du'ali's invention and commitment or non-commitment preserving these signs in versions of Quran in different periods caused serious challeng among contemporary scholars. In the meantime keeping Saken’s mark was the most important challenges related to this topic.Although; Abu al-Aswad al did not determin special mark for Saken, but necessity to have this mark in reading of Holy Quran caused the other scholars invented it in later periods. Therefore, Saken’s mark has different forms in different times. At the first, however, Saken’s mark was kept without special form and laws; but also, by emerging different methods of keeping marks in centerals of two poles of the Islamic world- Eeast and West - laws were compiled for keeping this mark in course of time. This article deals with two issues with method of analystical – library; first, prosess of formation types of Saken’s marks in different times; second, analyses of method for preserving Saken’s mark in Holy Quran in Islamic world.
خلاصه ماشینی:
مقاله علمی ـ پژوهشی تحلیل انتقادی مبانی و قواعد ضبطالمصاحف در جهان اسلام (بررسی موردی: علامت سکون) 1 علی رضا سبحانی 2 - محمد ناصحی 3 - حسین خوشدل منفرد 4 چکیده علامتگذاری نص قرآن کریم در آغاز با نقطهگذاری حروف و کلمات شروع و موجب ایجاد چالشی جدی بر سر التزام و یا عدم التزام ضبط علامات مصاحف در میان عالمان در ادوار مختلف گردید.
مقاله پیشرو به روش تحلیلی ـ کتابخانهای، ضمن بیان روند شکلگیری انواع شکلالسکون در ادوار مختلف، به بررسی شیوه ضبط علامت سکون قرآن کریم در جهان اسلام پرداخته است که درنهایت با بررسی چهار گونه ضبطالسکون در ادوار و اماکن مختلف روشن گردید: علامت سکون در طول تاریخ دارای شکلی ثابت نبوده است؛ دوم: این علامت در بدو ابداع دارای قاعدهای خاص نبوده و با مرور زمان، قاعدهمند گردیده است؛ این قاعدهمندی برحسب خوانش و علم تجوید شکل گرفته که مطابق با دیدگاه طیف تسامحگرایانه ضبطالسکون صورت پذیرفته است.
برای نمونه کتابهای «المحکم فی نقط المصاحف»، نوشتۀ عالم قرن پنجم ابوعَمرو دانی، «أصول الضبط و کیفیته على جهة الإختصار»، تألیف اَبوداود سلیمان بن نجاح از اندیشمندان قرن پنجم، تنها بهصورت اجمالی - نه حتی در قالب یک فصل - به نحوۀ شَکل علامت سکون پرداخته و نیز به بیان موضع عالمان و فقیهان تا عصر خویش پیرامون التزام و عدم التزام نگارش این علامت پرداختهاند.
Sharh Al-Tasrih ala Al-Tuzih O Al-Tasrih Bemazmoon Al-Tuzih fee Al-Nahv, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Elmiyeh.
Cairo: Dar Al-Salaam for Printing and Publishing.
Cairo: Dar Gharib for Printing and Publishing and Distribution.