استراتژی‌های منحصر‌به‌فرد ابداعی توسط کم‌بینایان و نابینایان ایرانی در انجام فعالیت‌های روزمره زندگی مقاله

اهداف این مطالعه در جهت افزایش کیفیت زندگی و به منظور بررسی تجربیات افراد کم‌بینا و نابینا، از راهکارها و استراتژی‌های مقابله‌ای منحصر‌به‌فرد، برای انطباق با کم‌بینایی و نابینایی صورت پذیرفت. روش بررسی: این پژوهش به صورت کیفی و از نوع تحلیل محتوا انجام شد. افراد شرکت‌کننده به صورت هدفمند، از بین افراد مبتلا به اختلالات بینایی ساکن در شهر تهران انتخاب شدند که به مرکز تحقیقات کم‌بینایی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران، مراجعه کرده بودند، با هرکدام از این افراد به صورت جداگانه مصاحبه‌ای با کمک پرسش‌نامه نیمه‌ساختاریافته به عمل آمد. مصاحبه به صورت پرسش‌نامه، شامل سؤالات کلی نیمه‌ساختاریافته، در مورد برخی زمینه‌های زندگی روزمره و با هدف کشف تجربیات خود افراد کم‌بینا و نابینا، صورت گرفت. در طراحی سؤالات، سعی شد تا افراد شرکت‌کننده بتوانند کاملاً مستقل و بدون دخالت نظر مصاحبه‌گر، تجربیات خودشان را آزادانه بیان کنند. صحبت‌ها در حین مصاحبه به صورت فایل صوتی ضبط شد. پس از انجام هر مصاحبه، فایل صوتی به متن تبدیل شد. بر اساس روش تحلیلی مضمونی از نوع تحلیل محتوا، آنالیز انجام شد. به این صورت که پس از نوشته شدن مصاحبه‌ها، کلمات و جملات کلیدی شرکت‌کنندگان، از داخل متون اصلی بیرون کشیده شد و استراتژی‌ها و مفاهیم استخراج‌شده از آن جملات، مشخص شد. به‌تدریج که بر مفاهیم اضافه می‌شد، مفاهیم مشترک، در یک دسته‌بندی قرارگرفت و پس از رسیدن به اشباع، یعنی زمانی که دیگر هیچ مفهوم جدیدی در جملات پیدا نشد، مصاحبه‌ها به پایان رسید. با بررسی استراتژی‌ها و مفاهیم مشابه در یک گروه، زیرمقوله‌ها به دست آمدند و در ستونی جداگانه دسته‌بندی شدند و درنهایت، زیرمقوله‌های مشابه نیز در یک دسته‌بندی کلی‌تر قرار گرفتند و مضامین یا همان استراتژی‌های اصلی، مشخص شدند. یافته‌ها: در مطالعه حاضر، از هجده نفر نابینا و کم‌بینای متوسط تا شدید، مطابق با معیار ورود به پژوهش، مصاحبه به عمل آمد. از این هجده نفر، نه نفر زن و نه نفر مرد بودند. میانگین و انحراف معیار سنی این افراد 11±‌39/5 سال بود که جوان‌ترین آن‌ها فردی 22‌ساله و مسن‌ترین آن‌ها فردی 66ساله بود. هفت نفر نابینا، هفت نفر کم‌بینای شدید و چهار نفر کم‌بینای متوسط بودند. مدت‌زمانی که این افراد به نابینایی یا کم‌بینایی مبتلا بودند، بیشتر از پنج سال بود. سطح تحصیلات در این افراد نیز متفاوت بود. هفت نفر دارای مدرک تحصیلی کمتر از دیپلم و یازده نفر نیز دارای مدرک تحصیلی دیپلم و بالاتر از آن بودند. همچنین سعی شد با افراد کم‌بینا و نابینا که عوامل نابینایی متفاوتی داشتند مصاحبه شود. کاهش بینایی، در بعضی افراد از بدو تولد و در بعضی دیگر اکتسابی بود. از بررسی جملات کلیدی، هشت مضمون اصلی یا استراتژی برای انطباق با کم‌بینایی و نابینایی به دست آمد که عبارت‌اند از: اعتماد به دیگران، حواس جایگزین، مراقبت از بینایی، استفاده از تکنولوژی، بهینه‌سازی محیط زندگی و سازگاری با کم‌بینایی و نابینایی، عدم انجام یک فعالیت مشخص، افزایش هوش هیجانی و به‌کارگیری هوش و حافظه. نتیجه‌گیری: استراتژی‌های ابداعی توسط کم‌بینایان و نابینایان ایرانی کاملاً شخصی و ابتکاری هستند و نقش بسیار مؤثری در افزایش کیفیت زندگی آن‌ها دارد. بر اساس اظهارات خودشان بسیاری از مشکلات روزمره زندگی را با همین استراتژی‌ها بر طرف می‌کنند.

Objective: This study was conducted to investigate the strategies used by visually impaired and blind people in Iran to cope with difficulty performing daily living activities. Materials & Methods: This research is a qualitative study using a content analysis method. The participants were 18 visually impaired and blind people who were purposefully selected from those referred to the Visual Aid Research Center of Iran University of Medical Sciences in Tehran City, Iran. A semi-structured interview was first used using general questions about some daily living activities to discover the participants’ experiences. Attempts were made to allow participants to express their experiences independently without the help of the interviewer. The interviews were recorded as an audio file. After the interview, the audio files were transcribed and analyzed using thematic content analysis. The key sentences were extracted from the main texts, and the strategies or concepts extracted from those sentences were identified. Common strategies were put under one category. After the data saturation, when no new concept was found in the sentences, the interviews ended. By examining similar strategies in a category, subcategories were defined, and finally, similar subcategories were placed in a more general category, and the main themes or strategies were identified. Results: The Mean±SD age of the participants was 39.5±11 years, ranging from 22 to 66 years. Of 18 participants, 7 were blind, 7 had severe visual impairment, and 4 had moderate visual impairment. Their duration of blindness or visual impairment was more than five years. In terms of education, 7 had no high school diploma, and 11 had a high school diploma or higher degree. Vision loss was congenital in some subjects and acquired in others. We extracted 8 main themes or strategies used by the subjects to cope with difficulty performing daily living activities. These themes are trust in others, use of alternative senses, efficient vision care, use of technology, optimization of the living environment, avoiding a specific activity, increasing emotional intelligence, and use of intelligence and memory. Conclusion: The strategies used by the visually impaired and blind people in Iran are entirely personal and innovative and play an influential role in increasing their quality of life. According to their own statements, these strategies can solve their many problems in performing daily living activities.