چکیده:
اهداف تیپهای زمانی در برخی از شاخص‌های روان‌شناختی افراد تأثیر چشمگیری دارد. این پژوهش با هدف مقایسه کارکردهای اجرایی، رفتارهای پرخطر و انگیزه تحصیلی بین نوجوانان با تیپهای زمانی صبحگاهی و شامگاهی اجرا شد.
مواد و روش ها طرح پژوهشی از نوع مقایسه‌ای بود. جامعه آماری آن را تمامی دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه دوم مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 95-94 شهر اصفهان تشکیل می‌دادند. نمونه‌گیری- به شیوه نمونه‌گیری در دسترس- در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول 320 نفر از دانش‌آموزان که موافق شرکت در پژوهش بودند، انتخاب شدند و از آن‌ها خواسته شد به پرسش‌نامه صبحگاهی‌شامگاهی هورن و استبرگ پاسخ دهند. در مرحله دوم، 106 نفر که در دو تیپ زمانی صبحگاهی یا شامگاهی قرار داشتند (بر اساس نمره آن‌ها) به عنوان نمونه نهایی پژوهش انتخاب شدند. ابزار استفاده‌شده در این پژوهش پرسش‌نامه صبحگاهی‌شامگاهی هورن و استبرگ،پرسش‌نامه مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی محمدی و همکاران، پرسش‌نامه انگیزش پیشرفت تحصیلی عبدخدایی و آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین برگ و همکاران بود. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نسخه 21 نرم‌افزار SPSS و آزمون‌هایt مستقل و یو-من-ویتنی تحلیل شدند.
یافته ها نتایج نشان داد بین برخی از شاخص‌های آزمون ویسکانسین شامل خطای درجاماندگی و پاسخ‌های نادرست دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P). بین دیگر شاخص‌های کارکردهای اجرایی تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتایج همچنین نشان داد بین رفتارهای پرخطر و ابعاد آن و انگیزه تحصیلی نوجوانان دارای تیپهای صبحگاهی و شامگاهی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P).
نتیجه گیری نتایج به‌دست‌آمده حاکی از این است که نوجوانان تیپ زمانی صبحگاهی در ابعاد کارکردهای اجرایی(خطای درجاماندگی و پاسخ‌های نادرست) و انگیزه تحصیلی در مقایسه با نوجوانان تیپ شامگاهی عملکرد بهتری دارند و رفتارهای پرخطر آن‌ها کمتر است.
Objectives This research was conducted with the goal of comparison of executive functions, risk behaviors, and academic motivation among adolescents with chronology type morningness and eveningness.
Methods This is a comparative study in a population of high school students in Isfahan in 2014-15 academic year. Accessible sampling was used as a sampling method in two phases. In the first phase 320 students were selected, and in the second phase, 106 students with different chronology types were chosen as a final sample. The data gathered by using Horne and Östberg’s Morningness-eveningness questionnaire, Mohammadi and his colleagues’ Iranian Adolescents Risk Scale, Abdekhodaee’s Achievement motivation questionnaire, and Wisconsin card sorting test. Independent samples t test and Mann-Whitney U test were employed for analyzing data using SPSS-21.
Results Significant relationship was found between two aspects of executive functions containing preservation error and incorrect answers responses, and chronology types (P
Conclusion The adolescents with morningness chronology type performed better in executive function and academic motivation in comparison with eveningness type and had lower risky behaviors.
(
, 
, 
)
