چکیده:
وجود گورو و پیر در مراحل سلوک عرفانی، الگوی اساسی دو سنت هندویی و اسلامی است. بررسیها نشان میدهد که دو مفهوم گورو و پیر بهسبب هستۀ اصلی مشابه، قواعد معین و اصول مشترک در دو سنت سلوک عرفانی هندویی و اسلامی، با یکدیگر قابل مقایسهاند. در طریقههای رهبانی هندویی گورو تجسد خداوند و کانون تقدس بهشمار میآید و سلسلههای صوفیه نیز مقام پیر را با مقام نبی در میان امت مقایسه میکنند. در سنت هندویی گورو، و در سنت اسلامی پیر، کسی است که خود راه را رفته، و در طریقت بهکمال رسیده است. برهمین اساس میتواند هدایت و ارشاد کسی را که قصد پیمودن این مسیر را دارد، برعهده بگیرد و تا رسیدن به سرمنزل مقصود دلیل راه وی باشد. وی شایستۀ تکریم و احترام است و اطاعت محض از دستورات او، هرچند خلاف عرف باشد، برای رسیدن به مقصود نهایی ضروری است. برای تبیین جریان سلوک عرفانی در این دو سنت، بررسی نقش گورو و پیر از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این پژوهش کوشش بر آن است که با بررسی متون مقدس و منابع ادبی و عرفانی هر دو سنت نقش گورو و پیر مورد بررسی قرار گیرد.
Guru and Pir in the stages of mystical journey is a basic pattern of both Hindu and Islamic tradition. In Hindu monastic orders, the Gurus is the incarnation of God and the center of holiness and the Sufi dynasties have also adapted the Pir position as a prophet among the ummah, and see the Pir as a prophet. The Guru in Hindu tradition as well as the Pir in Islamic tradition is one who has traversed the course of mystical journey through the path of truth and sincerity, has swept through its difficult valleys, and has reached to fruition in the path. Accordingly, he can take guidance of someone who intends to follow this path, until he reaches the purpose. He deserves respect and honor, and strict obedience of his commands is essential in order to achieve his ultimate purpose even although they are against contrary customs. Studies show that the two concept of Guru and Pir are comparable to each other due to their similar principles which this study attempts to explore the role of Guru and Pir and their similarities through examining scriptures and literary and mystical works.
خلاصه ماشینی:
براین اساس با توجه به جنبه های ظاهری گورو و پیر، پس از بیان تاریخچه ای مختصر، با پرداختن به اهمیت ، ضرورت ، صفات ، مرجعیت الهی و معنوی، ولایت و برکت و تحولات متأخر گورو و پیر، آداب و شرایط مرید و آیین تشرف کوشش شده است تا تصویر نسبتاً جامعی از این دو مفهوم ارائه گردد.
البته گوروهای برهمن اغلب دعوی گورو بودن بر همۀ طبقات را داشتند، و به شودره ها به دیدة مزاحم نگاه میکردند، اما گوروهایی که به طبقۀ شودره تعلق داشتند نیز از احترام و جایگاه والایی در طبقۀ خود برخوردار بودند ١٢٦-١٢٥ ,Dubois) :١٨٩٧,از دیرباز در زمان های مختلف و در میان فرقه های مختلف هندو معادل های سنسکریت دیگری نیز برای مفهوم گورو به کار میرفته است ، ازجمله واژة آچاریه به معنی استاد که کاربرد آن در سدة هشت میلادی رایج بوده است .
چیزهایی که مرید دریافت میکند در فرقه های مختلف فرق میکند از قبیل خرقه ، یک تکه چوب به عنوان عصا، کاسۀ گدایی، تسبیح ، ظرف آب ، یک جفت صندل ، چپق ، و ریسمان مقدس و حتی در برخی فرقه ها ظرف هایی برای طبخ غذا The Oxford Dictionary of World ,Diks٨١) Religions,1997, Vol. 11, 65, Olivlle, 1986, 283-284 ) در میان سنت های عرفانی هندویی، آیین شیوا و ودانته بر اهمیت فزایندة تشرف برای دست یافتن به رهایی تأکید میکنند.