چکیده:
آثار ادبی، از جهت حضور انسان، موضوع نقد روان‌شناختی واقع می‌شوند و بستر مناسبی برای این پژوهش‌ها به شمار می‌آیند. ویژگی برخی از آثار، ارائة تصویری از انسان خودشکوفاست. انسان‌گرایی از جریان‌های تاثیرگذار در روان‌شناسی است که انسان و رسیدنش به خودشکوفایی از مباحث مهم آن به‌شمارمی‌آید. مزلو، از پیشگامان انسان‌گرایی، الگویی ارائه می‌دهد که در آن نیازهای اساسی را در پنج سطح طبقه‌بندی می‌کند. این الگو در بعضی از آثار مانند شاهنامه که ماهیتی انسان‌محور دارد، قابل بررسی است. هدف این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، بررسی عشق در شخصیت تهمینه و سودابه، براساس نظریۀ مزلو است که می‌تواند رهنمونی در بررسی دیگر شخصیت‌ها، برای شناسایی انسان خودشکوفا باشد. از این‌رو این دو شخصیت، براساس شاخص‌های هرم مزلو سنجیده می‌شوند. با بررسی این دو شخصیت، تهمینه، الگوی افراد خودشکوفا و سودابه نمونۀ ناشکوفایی شخصیت معرفی می‌گردد و دلایل آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد، شخصیت‌های حماسی تا چه حد به رشد انسانی دست یافته و چه اندازه با الگوهای شخصیت رشدیافتة حوزة روان‌شناسی، منطبق هستند. در میان شخصیت‌های شاهنامه، تهمینه از معاشیق داستان‌های حماسی ـ غنایی است و می‌توان شاهد ویژگی‌های افراد خودشکوفا در رفتار او بود. عشق، موضوع مشترک داستان‌های غنایی و نیازهای نظریة مزلو، تهمینه را تا خودشکوفایی پیش می‌برد و باعث رشد او می‌شود. در تقابل با تهمینه، سودابه را می‌توان مورد توجه قرارداد؛ بررسی شخصیت سودابه بیانگر ناکامی او در تامین نیازها و گذر نکردن از پایین‌ترین سطوح آن است.
Due to the presence of human, literary works can be studied and criticized from the psychological aspect. In fact, these works are the good subject for these researches. Some works show an image of a self-actualized man. Some works show an image of a human being who has achieved self-actualization. Humanitarianism is one of the influential streams of thought in psychology in which man and his achievement of self-actualization are important topics. Maslow, as one of the pioneers of Humanitarianism, presents a model in which basic human needs are classified into five levels. This model can be studied in some works such as Shahnameh which has a human-oriented nature. This research has been done by descriptive-analytical method and its main purpose is, the study of love in the personalities of Tahmineh and Soudabeh based on Abraham Maslow's theory, which can be a good example in the study of other characters, to identify self-actualized man. Hence, these two characters are studied according to the Maslow's hierarchy of needs. By studying these two characters, we can say, Tahmineh is a woman who has achieved self- actualization and Soudabeh has failed in this case. In addition this study show the reasons of Tahmineh's success and the reasons of Soudabeh's defeat. The results of this study show that how much epic-national characters have achieved human intellectual growth and how much they correspond to the developed human characters in psychology. Among the characters of Shahnameh, Tahmineh is one of the lovers of epic-lyrical stories and one can see the characteristics of self-actualized person in her behavior. Love, which is the common theme of this lyrical story and Maslow's theory, causes tahmineh achieve self-actualization. The opposite point of Tahmineh is Soodabeh. Studying Soudabeh personality shows her failure to meet her needs and not to go beyond its lowest levels.
خلاصه ماشینی:
مقاله پژوهشي بررسي نياز عشق در شخصيت تهمينه و سودابه بر اساس نظرية آبراهام مزلو فخری زارعی1 سيدکاظم موسوی2 علي محمدی آسيابادی3 چکیده آثار ادبي، از جهت حضور انسان، موضوع نقد روان‌شناختي واقع مي‌شوند و بستر مناسبي براي اين پژوهش‌ها به شمار می‌آیند.
هدف اين پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، بررسي عشق در شخصیت تهمينه و سودابه، براساس نظرية مزلو است که مي‌تواند رهنموني در بررسي ديگر شخصيت‌ها، براي شناسايي انسان خودشکوفا باشد.
اين پژوهش با محوريت مفهومِ عشق به بررسي عشق به عنوان يکي از نيازهاي اساسي نظرية مزلو، در شاهنامه مي‌پردازد و با تحليل رفتار و ويژگي‌هاي تهمينه و سودابه از طريق مکانيزم مقايسه، متعالي بودن يکي و ناسالم بودن ديگري و دلايل تعالي و ناسالمي هريک را تبيين مي‌کند.
از ديگر دلايل انتخاب اين نظريه در تحليل شخصیت تهمينه و سودابه، نياز عشق در هرم مزلو و مفهوم آن در حوزة غنايي است که در شاهنامه تلفيق يافته‌است.
ويژگي‌هاي تهمينه که در قالب رفتار و منش او ارائه مي‌شود، او را شخصیتي متعالي و در عين حال انساني دست‌يافتني معرفي مي‌کند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} خواسته‌اش از رستم براي فرزندآوري و پهلوان‌پروري، خردمندي او را نشان مي‌دهد و پاکي تنش با گذشتن از غرايز جنسي و اولويت عشق، به تصوير درمي‌آيد.
او هدف اصلي و فلسفة خود را از واردشدن به خوابگاه رستم اين‌گونه بيان مي‌کند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نياز امنيت براي سودابه به گونه‌اي ديگر است.
(
, 
, 
)
