چکیده:
این مقاله به معرفی و بررسی انتقادی کتاب رابطۀ دین و فناوری نوشتۀ آقای دکتر حسین مطیع (استادیار محترم دانشگاه صنعتی اصفهان) می‌پردازد. تلاش اصلی کتاب، چنانکه خود مولف نیز تصریح میکند، بررسی تعامل فناوری و دین در متن جهان‌بینی اسلامی، و نیز ارائۀ نظریه‌ای برای رسیدن به فناوری اسلامی است. مقالۀ حاضر، ابتدا خاستگاه کتاب و جایگاه آن در بین آثار دیگر مولف و سپس روش‌شناسی پژوهش را مورد واکاوی قرار می‌دهد و آنگاه به ارزیابی دقیق پروژۀ مولف در باب فناوری اسلامی می‌پردازد. ادعای این مقاله آن است که کتاب در مسیر دستیابی به نظریه‌ای منسجم در باب فناوری اسلامی به موفقیت زیادی نائل نمی‌شود و این کوشش، نیازمند اصلاح و تکمیل است. در واقع، دیدگاه مولف متمرکز بر مقاصد طراحان و کاربران مصنوعات فناورانه است و نه متوجه ساختار و ویژگی‌های فیزیکی این مصنوعات، و بنابراین مفهوم "فناوری دینی" به آنچه که مولف، "فناوری غیردینی" (در مقابل ضددینی) می‌نامد تقلیل می‌یابد.
This article reviews the book “The Relationship between Religion and Technology”. The main effort of the book, as the author himself states, is to study the interaction of technology and religion in the context of the Islamic worldview, as well as to present a theory for achieving Islamic technology. The present article first examines the main concern of the book and its place among other publications of the author. Then the research methodology of the book author will be assessed. Finally, a detailed evaluation of the author's project on Islamic technology will be presented. The claim of this article is that the book does not succeed in achieving a coherent theory about Islamic technology, and this effort needs to be modified and completed. In fact, the author's view focuses on the intentions of the designers and users of technological artifacts, not on the structure and physical properties of the artifacts, and thus the concept of "religious technology" is reduced to what the author calls "non-religious technology" (as opposed to anti-religious).
خلاصه ماشینی:
از ایشان کتاب های دیگری نیز انتشار یافته است که موضوع هیچیـک از آنهـا فنـاوری نیسـت : نگاهی به اندیشه اسلامی (١) (مطیع , ١٣٩٠)، نگاهی به اندیشه اسـلامی (٢) (مطیـع , ١٣٩١)، علم نافع در قرآن و احادیث (مطیع , ١٣٩٣الف )، اندیشه اسـلامی بـا رویکـرد نیـازمحور (١) (مطیع , ١٣٩٥)و اندیشه اسلامی با رویکرد نیازمحور (٢) (مطیع , ١٣٩٧الف ).
مؤلف در مقالۀ دیگری نیز بـا عنـوان "نقد و بررسی مبانی و پیش فرض های فّناوری (از دیدگاه دیـن اسـلام )" (مطیـع , ١٣٩٣ب ) ضمن پیگیری بحث فناوری دینی و اسلامی، ادعا کرده بود که گرچه برخی از پیش فرض هـا و مقدمات فناوری موجود، با دین مطـابق هسـتند، بسـیاری از آنهـا غیردینـی و برخـی نیـز ضددینی هستند و از چنین مبانی و مقوماتی نمیتوان انتظـار یـک فنـاوری اسـلامی داشـت .
٥. نگاهی به روش شناسی پژوهش کتاب حاضر بیشتر محصول یک نگاه درون دینی نسبت به فناوری است و آنچه کـه مؤلـف ارائه میکند تصویری یکسویه از تعامل دیـن و فنـاوری اسـت ؛ یعنـی صـرفاً بیـانی از تـأثیر فناوری بر دین و نیز تحلیلی از اینکه موضع دین درخصوص چنین تأثیری چیسـت .
وی نه تنهـا هیچ اشاره ای به مؤلفه های این رویکرد دربارة فناوری دینـی نمـیکنـد بلکـه بـه هـیچ منبـع مشخصی نیز برای مطالعه آن ارجاع نمیدهد ولـی درعـین حـال دیـدگاه هـای ایـن گـروه را مقدمه ای برای فناوری اسلامی تلقی می کند(مطیع , ١٣٩٦ب , ص .
A philosophy of technology: from technical artefacts to sociotechnical systems.
(
, 
, 
)
