چکیده:
فقه در اصطلاح، استنباط و استخراج احکام شرعی فرعی از روی ادله تفصیلی آنهاست. قرآن کریم به عنوان اولین دلیل و منبع برای شناخت احکام شرعی، فقهی و حقوقی و نیز ارتباطات فردی و اجتماعی و بزرگترین پشتوانه برای رسول خدا (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، در اثبات احکام فرعی اسلام است. آگاهی از مستشهدات قرآنی اهل بیت (ع) به عنوان یکی از مهمترین ادله فقه در استخراج و استنباط احکام شرعی فرعی حایز اهمیت است. در این مقاله، نگارنده به هدف پاسخ به این سوال که «مستشهدات قرآنی امام صادق (ع) در استباط احکام شرعی فرعی کدام است؟» با تدبر در مفهوم فقه و ادله آن، احکام شرعی، آیات قرآنی و نیز روایات رسیده از امام صادق (ع)، به بررسی این موضوع پرداخته است. از آنجا که دستیابی به احکام شرعی و فقهی، مقدمه عمل به آنها و تامین سعادت دنیا و آخرت انسان است، آشنایی با نحوه استشهادات و استدلال‌های ایمه معصومین (ع) به آیات قرآن در اثبات احکام اسلام ضروری است. لذا در این مقاله با عنوان «واکاوی مستشهدات قرآنی امام صادق (ع) در تبیین احکام شرعی» سعی شده است ضمن بیان مقدمه‌ای کوتاه درباره فقه و ادله تفصیلی آن در استنباط احکام شرعی، با ذکر روایات رسیده از امام صادق (ع) استشهاد و استدلال این امام همام را در اثبات احکام فرعی اسلام بیان گردد.
خلاصه ماشینی:
شايان ذکر است که با بررسي هاي انجام شده تا کنون پژوهش مستقلي با اين موضوع نوشته نشده است اما نويسندگان کتابهاي فقه استدلالي به روايات معصومين (علـيهم السـلام ) براي تبيين احکام شرعي استناد نموده اند که از جمله آنها به کتاب جواهر الکلام فـي شـرح شرائع الإسلام ، از محمد حسن نجفي معروف بـه صـاحب الجـواهر، بيـروت ، انتشـارات دار إحياء التراث العربي، مي توان اشاره نمود.
(گرجي، ١٣٧٧، ص ٧) استشهاد و استدلال به آيات در اثبـات احکـام فرعـي اسـلام در کـلام امـام صادق (ع ) احکام و قوانين عملي اسلام که در طول دوران رسالت به وسيله رسـول الله (صـليالله - عليه وآله وسلم ) به مردم ابلاغ گرديد، يا در قرآن آمده است و يـا در احاديـث منقـول از آن حضرت تشريع گرديده ؛ لذا مسلمانان منبـع احکـام و دسـتورات اسـلامي را کتـاب و سـنت يعني آيات قرآن و دستورات رسول الله (صليالله عليه وآله وسـلم ) و ائمـه معصـومين (عليهم - السلام ) ميدانند و بعدها منابع ديگري چون عقل و اجماع نيز به آن اضافه شد.
امام صادق (عليه السلام ) درباره وجوب نماز ميفرمايد: قال الصادق (ع ) في قول اٰلله عز و جل - إن الصلاة کانـت علـي المـؤمنين کتابـا وقوتـا (نساء/۱۰۳) قال مفروضا؛ (صدوق ، ۱۴۰۴، ج ۱، ص ۱۹۷) امام صادق (عليه السلام ) در تفسير اين آيه شريفه کـه خداونـد عزوجـل مي فرمايـد: إن الصلاة کانت علي المؤمنين کتابا موقوتا يعني : (همانا نماز بر مؤمنان نوشته ايسـت واجـب و معين يا بر مؤمنان )، فريضه اي است داراي اوقات معينه .
(
, 
, 
)
