چکیده:
انسان، خدا و رابطه ی متقابل آن ها با هم یکی از موضوعات بسیار بنیادی در ادبیات عرفانی است. شاعران عارف به عنوان دارندگان روح لطیف و حساس الهی در میان ابیات خود، ارتباط خدا و انسان را به شکل نغز و دلنشین گنجانده اند که از عمیق ترین فرازهای آثارشان شده است. این پژوهش به صورت کتابخانه ای و به شیوه ای تطبیقی ارتباط خدا با انسان را در مصیبت نامه عطار نیشابوری و دیوان جامی مورد بررسی قرار داده است. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط خدا با انسان بر اساس اصول اولیه انسانی یاوری، هدایت و عشق انجام شده است که نشان می دهد ارتباط خدا و انسان از دغدغه های مهم این دو عارف بوده و آنان راه ها و عوامل مختلفی برای تحقق آن ارایه داده اند؛ مهمترین نتایج به دست آمده از این پژوهش عبارت اند از این که آثارعطار و جامی سرشار از نمود ارتباط خدا و انسان است و این ارتباط گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیت های داستانی نقل می شود. بی پروایی و جسارت و صمیمیتی که در اشعار این دو وجود دارد به ابیات آنها عمق خاصی بخشیده که به خواننده احساس لطافت و اوج بندگی دست می دهد ضمن اینکه رابطه عاشقانه پروردگار عالیترین نوع رابطه بوده است.
خلاصه ماشینی:
در ايـن جستار سؤالاتي پيرامون موضوع مطرح شده که عبارت اند از: - رابطه ميان خدا و انسان از ديدگاه عطار و جامي چگونه است ؟ - اصليترين راه ارتباط پروردگار، در آثار دو شاعر کدام است ؟ - خداي مورد اعتقاد دو عارف مورد مقايسه از چـه وجـوه و جنبـه هـايي برخـوردار است ؟ - انسان مطرح در آثار دو شاعر از چه جنبه و وجوهي مورد ارتباط قرار مي گيرد؟ پيشينه تحقيق تاکنون در خصوص رابطه ي خدا با جهان و انسـان مقـالات زيـادي بـه چـاپ رسـيده است که در ضمن اين تحقيقات به ديدگاه عارفان هـم اشـاره شـده اسـت ؛ از جملـه ي ايـن مقالات مي توان به رابطۀ خدا و انسان در ادبيـات خداشناسـي و عرفـاني بـا تأکيـد بـر آثـار مولوي (١٣٩١)، خـداي وحـدت وجـودي و تصـاوير برآمـده از آن در آثـار منظـوم عطـار (١٣٩٨)، الگوي ارتباط وحياني (١٣٩١)، نقش ابعاد اصلي شخصيت در نوع ارتبـاط بـا خـدا (١٣٩٣)، من و تو (١٣٧٨)، ارتباط غيـر زبـاني ميـان خـدا و انسـان از توشـيهو کـو ايزوتسـو (١٣٤٨)، رابطه بين انسان و خدا از ديد مولانا (١٣٩٦)، رابطه خدا با انسان ؛ تمثـل ، تجسـد يـا تجلـــي؟ (١٣٩١) و ( & ,Popp, Luborsky, Andrusyna, Cotsonis ٢٠٠٢ (,Seligman.