چکیده:
«بغی» واژه‌ای است مشترک میان سه حوزه شامل: دین، فقه و قانون. این واژه علی‌رغم اهمیت زیادی که در هر سه حوزه دارد، تعریف جامع و مانع، و مصادیق مشخصی در هیچ یک از آنها ندارد. در تعاریف ارائه شده در فقه و قانون بیشتر واژگان نیاز به تعیین مصداق و تحدید حدود دارند تا از هرگونه سوءاستفاده احتمالی جلوگیری شود. در تحقیق پیش رو برای استخراج معنی بغی افزون بر توجه به جایگاه فقهی این واژه از آیات قرآن و روایات معصومان -علیهم‌السّلام - استفاده شده است. از منظر آیات و روایات و یا تفاسیر آنها، بغی آثاری دارد و باغی مصادیقی. در برخی کاربردهای واژه «بغی»، آثار بغی جایگزین معنی آن شده است. خلاف فقه و قانون که وقوع بغی را تنها علیه امام عادل و نظام قابل وقوع دانسته‌اند، آیات و روایات بغی علیه هر کسی اعم از ائمه معصومین - علیهم‌السّلام- خلفاء و حتی مردم عادی را محتمل الوقوع تقریر کرده‌اند. معنی واقعی و اساسی بغی که برخاسته از معنی ماوضع‌به آن است، عبارت از «طلب توام با تجاوز از حد» است که بر همه کاربردهای نسبی آن در آیات قرآن کریم و احادیث معصومان -علیهم السّلام- منطبق است.
خلاصه ماشینی:
در تحقيق پيش رو براي استخراج معني بغي افزون بر توجه به جايگاه فقهي اين واژه از آيات قرآن و روايات معصومان – عليهم السلام – استفاده شده است .
استخراج و کشف معني واقعي واژه «بغي » از حوزه دين کـه بـر پايـه قـرآن و احاديـث معصومان – عليهم السلام - است ، ميتواند تکليـف تعريـف و مصـاديق آن را در دو حـوزه ديگر شامل فقه و قانون مشخص کند.
آيه ديگري که در آن واژه بغي را به معني ظلم دانسته اند اين آيه است : «إنما السبيل علي الذين يظلمون الناس و يبغون في الأرض بغير الحق أولئک لهم عذابٌ ألـيمٌ » (الشوري ، ٤٢) ملامت شامل حال کساني است که نسبت به مردم ستم کاري ميکنند و بيجهت در روي زمين به سرکشي و طغيان ميپردازند و براي آنها مسلماً عذاب شديد خواهد بود.
در واقع سائل در اين روايت در خصوص آيه ٩ سوره حجرات سؤال کرده است که ميفرمايد: «و إن طائفتان من المؤمنين اقتتلوا فأصلحوا بينهمـا فـإ ن بغـت إحـداهما علـي الـأخري فقاتلوا التي تبغي حتي تفيء إلي أمر الله فإن فاءت فأصلحوا بينهمـا بالعـدل و أقسـطوا إن الله يحب المقسطين » (الحجرات ، ٩) هرگاه دو طايفه از مسلمانان با هم به جنگ و نزاع بپردازند، بين آنهـا صـلح و آشـتي برقرار کنيد و اگر يکي از آن دو گروه به ديگري تجاوز کند، با طايفه ظالم مقابله و جنـگ کنيد، تا به امر خداوند تسليم شود؛ و چون چنين شد، براي برقراري صـلح بـين دو گـروه، عدالت را ميزان قرار دهيد؛ زيرا خداوند اهل انصاف و عدالت را دوست ميدارد.
اين تفسير با آنچه امام رضا – عليه السـلام - تفسـير فرموده بودند مطابقت دارد؛ چرا که ايشان باغي را کسي معرفي کرده اند که به صرف هوي و هوس ، يعني به منظور طلب لذت و نه از روي نياز صيد ميکند.
(
, 
, 
)
