چکیده:
احزاب سیاسی گروههای بنیان یافته، مرتب و منظمی هستند که برای مبارزه در راه قدرت ساخته شدهاند و منافع و هدفهای نیروهای اجتماعی گوناگونی را بیان میکنند و خود هم به درستی وسیله عمل سیاسی آنان میباشند. در واقع وجود احزاب بخشی اجتناب ناپذیر از فرایند سیاسی است. همچنین احزاب کنترل فرایند سیاسی را در اختیار دارند و کشوری که متکی به انتخابات و مردم سالاری است حتما نیاز به تشکل و تحزب دارد.
این مقاله بر اساس پژوهشی است که طی آن تلاش شده است با استفاده از " آینده نگری" یعنی تلاشی نظاممند جهت تهیه چشمانداز و نگاه به آینده بلند مدت با بکاربرد ن بهینه منابع موجود در راستای ارزشها و هدف ها، آینده تحزب در ایران را مورد بررسی قرار دهد و در این راستا از روش " تحلیل تاریخی " نیز بهره جسته ایم زیرا آینده پژوهان گاهی به منظور پیش بینی نتایج و پیامدهای آتی اتفاقهای کنونی، حوادث تاریخی را مطالعه میکنند.
در این راستا سعی نموده ایم آسیبها و چالشهایی که مانع شکلگیری منطقی و صحیح تحزب در ایران میشوند را مورد واکاوی قرار دهیم که مهمترین این چالشها در حوزه جامعه مدنی: خود مداری ایرانیان، وجود گروهها و تشکلهای تندرو و در حوزه جامعه سیاسی: نبود آزادی لازم و فقدان امنیت مورد نیاز از سوی حاکمیت برای فعالیت احزاب و ضعف روحیه نقدپذیری از سوی حاکمیت میباشد.
خلاصه ماشینی:
براي كشتي باني كه نميداند كجا ميرود، هيچ بادي مساعد نيست و همچنين براي كشوري كه مسير و چشماندازي براي آينده خود ترسيم نكرده است، هيچ وضعيتي مناسب و هيچ حالتي نامناسب به نظر نخواهد رسيد از آنجا كه احزاب، سازمان دهنده انتخاب سياسياند و عملكردي حياتي در هر نظام سياسي جهان دارند و همچنين كنترل فرايند سياسي را نيز در دست دارند، لذا اين نقش راهبردي احزاب و تشكلهاي سياسي مرا بر آن داشت كه به اين مهم بپردازم و آسيبها، موانع و چالشهاي اصلي تحزب در ايران را مورد شناسايي و واكاوي قرار دهم.
(بيكر، ترجمه هوشنگ نائبي، 1386: 12) شيوه پژوهش: این مطالعه بر اساس پژوهشی است که طی آن تلاش شده است با استفاده از " آیندهنگری" یعنی تلاشی نظاممند جهت تهیه چشمانداز و نگاه به آینده بلند مدت با بکاربرد ن بهینه منابع موجود در راستای ارزشها و هدف ها، آینده تحزب در ایران را مورد بررسی قرار دهد و در این راستا از روش " تحلیل تاریخی " نيز بهره جسته ایم زیرا آینده پژوهان گاهی به منظور پیش بینی نتایج و پیامدهای آتی اتفاقهای کنونی، حوادث تاریخی را مطالعه میکنند.
" (شوميكر، ترجمه محمد عبداللهي، 1387: 44) لذا كوشش ما در اين بررسي بر اين امر استوار است كه جريان تحزب در ايران را با توجه به معرفهايي كه شاخصه اصلي نظام مردم سالاري ديني ميباشد مورد واكاوي قرار دهيم و عواملي را كه با شرايط اجتماعي، سياسي و تاريخي اين مرز و بوم سنخيتي ندارند و مختص سيستمهاي حكومتي ساير ملل ميباشند را كمتر وارد مطالعه خود نمائيم.