چکیده:
امروزه رهبران شرکتها با وظیفه ی پویا و چالش بر انگیزی در زمینه استانداردهای اخلاقی و اجتماعی برای عملیات تجاری مسئولانه مواجه هستند مسئله اصلی این پژوهش «حسابداری (گزارشگری) مسئولیت اجتماعی شرکتها چگونه میتواند در تحقق هر چه بیشتر شهروند شرکتی در حقوق شهروندی نقش داشته باشد؟»
این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی اجرا شده است و به روش مطالعات کتابخانهای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است. لذا هدف اصلی این پژوهش «بررسی و تبیین حسابداری (گزارشگری) مسئولیت اجتماعی شرکتها در ایجاد نقش شهروند شرکتی (در ایفای حقوق شهروندی) در جامعه» میباشد. که متغیر مستقل «حسابداری مسئولیت اجتماعی شرکت ها» خواهد بود. برای تدوین این مسئولیت در حسابداری ما از مدل مفهومی کارول استفاده میشود: کارول (1979) بین چهار نوع متفاوت از انواع مسئولیتهای اجتماعی شرکت تفاوت قائل میشود. مسئولیت اقتصادی، مسئولیت قانونی، مسئولیت اخلاقی، مسئولیت بشردوستانه
در این راستا حرکت به سمت شهروند شرکتی از نظر حقوق شهروندی مورد اهمیت میباشد. نتایج پژوهش نشان داد که با استناد به تعریف کارول از مسئولیت اجتماعی و همچنین مطالعاتی که از مسئولیت اجتماعی به عنوان سنجه شهروند شرکتی استفاده میکنند، چهار جنبه شهروندی برای آن میتوان تعریف نمود. این چهار بعد شهروند شرکتی نشاندهنده انتظارات جامعه از شرکتها در عرصههای گوناگون فعالیتشان است. هر بعد شهروندی صرفا بخشی از کل مسئولیت شهروندی شرکت میباشد که در مجموع با هم نشان میدهند که جامعه چه انتظاراتی از شرکت دارد. بنابراین ابعاد چهارگانه مزبور در درک و فهم دلایل اقدامات شرکت و توجه آن به ملاحظات اخلاقی و اختیاری، سودمند خواهد بود و مسئولیت اجتماعی شرکتها از جنبه سودآورانه به سمت بشردوستانه موردنظر جهانی میباشد.
خلاصه ماشینی:
شهروند شرکتی، اصطلاح جامعی است که نخستین بار در حوزه مدیریت مطرح شد و ریشه آن در پذیرش مسئولیت اجتماعی توسط شرکتهای امریکایی دهه 1980 میباشد (آلتمن و ویداور کوهن، 2000) شهروند شرکتی، یک مفهوم بنیادی است که به تدریج به ادبیات تجاری جهان راه یافت و نقطه عطف آن، بیانیه مشترکی تحت عنوان "شهروند شرکتی جهانی- چالشی مدیریتی برای مدیران ارشد اجرایی و اعضای هیات مدیره" است که توسط مدیران ارشد اجرایی سی و چهار شرکت از بزرگترین شرکتهای بین المللی، در اجلاس جهانی اقتصاد سال 2002 در نیویورک، مطرح شد)اجلاس جهانی اقتصاد، 2002) مفهوم شهروند شرکتی، علاوه بر محیطهای تجاری مورد توجه مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی نیز قرار گرفته است) اندریوف و امکلنتوش، 2001) به گونهای که در حال حاضر در دنیا، چندین مرکز تحقیقاتی- دانشگاهی از جمله دانشگاههای بوستن در امریکا، وارویک در انگلستان و دیاکن در استرالیا، منحصرا به این موضوع میپردازند.
یکی از پیامدهای این رشد و توسعة صنعتی، ظهور پیوند اقتصاد با اخلاق و سیاست و تأثیر متقابل مسائل اقتصادی و اخلاقی و ارزشهای اجتماعی بر یکدیگر است (پاک مرام و رضا زاده، 1394) بدین ترتیب، مدیریت واحدهای تجاری دیگر صرفاً افزایش سود آوری با تولید کالا را تنها هدف خویش ندانسته بلکه موضوعات دیگر همچون پرداخت حقوق عادلانه به کارگران، رعایت کیفیت و بهای تولیدات، آلودگی محیط زیست و سایر مسائل اخلاقی، سیاسی، نژادی و اجتماعی را نیز باید رعایت کنند.