چکیده:
پروفسور رابین دنل یکی از شناخته‌شده‌ترین باستان‌شناسان پارینه‌سنگیِ آسیاست. کتاب اخیر ایشان که از سوی انتشارات رُتلج در سال 2020 میلادی به چاپ رسیده است، از نمونه‌های خوبِ وام‌گیری از مفاهیم بوم‌شناسی و زیست‌شناسی و بطور خاص، زیست‌شناسی تهاجم در باستان‌شناسی محسوب می‌گردد. تمرکز این کتاب بر مسألۀ پراکنش گروه‌های انسانی و ساز و کارهای پویاییِ قلمرو زیستی آن‌ها در سرتاسر قارۀ آسیا در طول دورههای پارینهسنگی میانی و جدید است. در این کتاب، گونۀ ما، یعنی انسان مدرن به‌عنوان یک گونۀ مهاجم از دید بوم‌شناسی معرفی می‌شود؛ زیرا این گونه به‌سرعت در سرتاسر قارۀ کهن ساکن شد و سایر گونه‌های سردۀ انسان مانند نئاندرتالها را منقرض کرد و به گوناگونیِ زیست‌شناختیِ این سرده برای همیشه پایان داد. به دلیل جامعیت، بهره‌گیری از به‌روزترین شواهد و انتشارات مرتبط و نیز، استفاده از رویکردهای میان‌رشته‌ای، مطالعۀ کتاب مورد بحث برای باستان‌شناسان علاقه‌مند به مبحث تحرک جمعیت‌های انسانی، باستان‌شناسی چشم‌انداز و چگونگی خروج انسان مدرن از آفریقا و کلنیسازی آسیا توصیه می‌شود.
Professor Robin Dennell is one of the most well-known Paleolithic archaeologists with a specialty on Asia. His recent book, published by Routledge Publication in 2020, is a good example of borrowing ecological and biological concepts, and in particular, invasion biology in archaeology. The focus of this book is on the dispersal of Middle and Upper Paleolithic hominins and the dynamism of their range expansion/contraction in Asia. In the book, our species, modern human, is introduced as an invasive species from an ecological point of view; because such groups quickly settled across the whole ancient continent and in doing so, others, such as Neanderthals became extinct. This occurrence put an end to the biological diversity of the genus Homo forever. Due to its comprehensiveness, the use of the most up-to-date evidence and publications, as well as the interdisciplinary approaches, the book is a must-read for Paleolithic archaeologists interested in the mobility of human populations, landscape archaeology, the exodus of modern humans out of Africa, and the resultant colonization of Asia.
خلاصه ماشینی:
تمرکز این کتاب بر مسئلة پراکنش گروه‌های انسانی و سازوکارهای پویاییِ قلمرو زیستی آن‌ها در سرتاسر قارۀ آسیا در طول دورههای پارینه‌سنگیِ میانی و جدید است.
در همین فصل، به دورههای مرطوب‌ترِ آفریقا و امکان گسترش قلمرو زیستی گروه‌های انسان مدرن و خروج آن‌ها از آفریقا در طول این دوره‌ها سخن گفته شده است.
فصل چهارم با عنوان «شبه‌جزیرۀ عربستان تا بیابان تار» به شواهد باستان‌شناسیِ یافت‌شده در دورههای پارینهسنگی میانی و جدید شبه‌جزیرۀ عربستان و حرکت گروه‌های انسانی به‌سوی شرق و ورود آن‌ها به پهنه‌های جنوبی‌تر از آسیا شامل جنوب فلات ایران، پاکستان و بیابان تار در شمال غرب شبه‌قارۀ هند اختصاص یافته است.
در فصل یازدهم، چندوچونِ گسترش قلمرو زیستی انسان مدرن به مدار شمالگان، شبه‌جزیرۀ کره و مجمع‌الجزایر ژاپن پرداخته می‌شود و بدین ترتیب، با پایان این فصل، ورود و حضور گروه‌های پیش‌گام از انسان مدرن در تمامی پهنه‌های کلان قارۀ آسیا در طول دوران پلیئستوسن جدید بررسی می‌شود.
در فصل سوم، پس از بررسی مختصرِ نوسانات و تحولات اقلیمی در آسیا در بازۀ زمانی 30000۰–30000 سال پیش و نیز تقسیم‌بندی آسیا به قلمروهای جداگانه از دیدگاه جغرافیای زیستی 86 و براساس پراکنش گونه‌های زیستی، دنل به عوامل مؤثر بر کیفیت پراکنش گروه‌های انسانی و گسترش یا کاهش مساحت قلمرو زیستی این گروه‌ها می‌پردازد، مانند ناهمواری‌ها و نوسانات اقلیمی.
از دیگر نقاط قوت این کتاب زدودن برخی سوء‌تفاهم‌ها دربارة امکان پراکنش و گسترش قلمرو گروه‌های انسان مدرن و نئاندرتالها فقط در دورههای میان‌یخ‌بندان یا زیردوره‌های گرم‌تر و مرطوب‌تر در طول آخرین چرخۀ یخچالی است.
(
, 
, 
)
