چکیده:
ژیوتوریسم، گونهای از گردشگری مسیولانه با هدف توسعه اقتصادی - اجتماعی مقصدهای گردشگری و تقویت ارزشهای علمی مکانهای زمین شناختی و خدمات گردشگری است که بر حفاظت از میراث زمین و مردمی کردن علوم آن تاکید دارد. لازمه توسعه یک مقصد ژیوتوریستی، شناخت ارزشهای آن و تبیین توانها و موانع و ارایه برنامه ریزی مطلوب در جهت مدیریت آن است. منطقه ویژه گردشگری تنگه واشی در شهرستان فیروزکوه، با داشتن پدیدههای مختلف زمین شناسی و ارزشهای علمی و مکمل، از مقصد مهم ژیوتوریسم در سطح محلی و بعضا ملی محسوب میشود. با توجه به نزدیکی به شهر تهران و توسعه خدمات گردشگری و احتمال خطر تخریب ژیوسایت، ضرورت یک ارزیابی جامع ژیوتوریستی منطقه و ارایه یک مدل به منظور مدیریت بهینه و معقول آتی مقصد، ضروری است. به همین منظور در این پژوهش با استفاده از روش ارزیابی ژیوتوریسم محوطههای تنوع زمینی که توسط بریلها در سال ۲۰۱۵ ارایه شد. در این هدف، گام برداشته شد. در ابتدا از طریق مطلعات نظری و میدانی و گروه کارشناسان، ارزشهای ژیوتوریسم بر پایه مدل مذکور ارزیابی شده و ارزش نهایی ژیوسایتها در چهار بخش علمی، آموزشی، گردشگری و خطر اضمحلال مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که تنگه واشی در بخش ارزشهای گردشگری و اموزشی شرایط مطلوبی دارد اما از نظر علمی با ضعف و کمبود رو به رو بوده و همچنین با خطر نسبی اضمحلال مواجه است. به همین منطور کاربری مطلوب گردشگری تنگه واشی، کاربری اقتصادی با تاکید رویکرد علمی - حفاظتی است. با توجه به نتایج پژوهش، مدل مطلوب برای مدیریت ژیوتوریسم تنگه واشی، استفاده از توانهای دسترسی و کانون جمعیتی استان و تقویت ارزشهای مکمل و تنوع زمین شناختی و تقویت خدمات گردشگری و حفظ تواتنمندی تفسیر در کنار اعمال حفاظت فیزیکی و ترویج علمی، مشارکت روستایی و کنترلهای قانونی است.
Geotourism is kind of responsible tourism with the aim of socio - economic development and strengthening of the scientific tourism destinations and tourism geological locations that emphasizes the protection of the heritage of the land and people of Sciences. Requires the development of a geo-tourism destination is recognizing its value and capability concept and planning barriers and providing favorable to its management. Tourism zone of Tangeh Vashi in the city of Firouzkoh, with different geological phenomena and scientific and complementary values, is geotourism destination in local and sometimes national level. Therefore, in this study, using a variety of assessment methods geotourism area of land that was presented in 2015 by Brill. In this, steps were taken. Therefore, the optimum user Tangeh Vashi Tourism, Economic User scientific approach - protective. The results shows that in generally, Tangeh Vashi has suitable condition in educational and tourism values. Also, Risk of collapse in Tangeh Vashi is relatively high. According to the results, the optimal management of geotourism Tange Vashi, the powers of access and the center of the provincechr('39')s population and strengthening of the complementary and diversity of geological and strengthen tourism and the preservation interpretation capability along with the application the physical protection and promotion of scientific partnership rural and legal controls.