چکیده:
معابر شهری به عنوان یکی از عناصر کالبدی شهر، نقش کلیدی در زمان وقوع مخاطرات شهری و نیز پس آن به عهده دارند. شبکه معابر در نحوه عملکرد و واکنش بافت شهری نسبت به مخاطرات شهری و همچنین ساختار فضایی-کالبدی شهر اثرگذار هستند. در بسیاری از موارد، توزیع فضایی عناصر شهری، بر اساس ساختار و ظرفیت شبکه ارتباطی انتظام مییابد. توجه به شبکه معابر عنوان عنصری مجرد، در آسیب پذیری شهر در برابر مخاطرات شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به ارزیابی میزان تابآوری کالبدی شبکه معابر منطقه ۱ شهر تبریز در برابر مخاطرات شهری میپردازد. نوع پژوهش با توجه به ماهیت کاربردی و براساس روش توصیفی- تحلیلی بوده است. نتایج پژوهش نشان داد تاب آوری شبکه ارتباطی به عنوان یکی از عناصر کلیدی کالبد شهر، به دلیل تاثیر مستقیمی که بر عملکرد سایر عناصر شهری میگذارد، حایز اهمیت است. نتایج پژوهش در منطقه ۱ شهر تبریز حاکی از آن است در حالت کلی ۹۲.۸ درصد از مساحت منطقه در وضعیت کم خطر و بسیار کم خطر قرار دارند. از طرفی ویژگیهای ساختمانی در ناحیه شمال شرق (ناحیه ۵) منطقه ۱ شهر تبریز از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. وضعیت معابر منطقه ۱ شهر تبریز از بعد تراکم در نواحی جنوب شرق منطقه که شامل ناحیه ۱ میشوند بهتر از نواحی دیگر است. نواحی مرکزی (ناحیه ۲) از درجه تاب آوری متوسطی برخوردار است و ناحیههای ۵، ۴ و ۳ منطقه ۱ شهر تبریز به ترتیب از جمله مناطق با تاب آوری کم در برابر مخاطرات شهری محسوب میشوند. اگر برنامه ریزی و راهکاهای عملیاتی مناسبی برای این نواحی از سوی مسیولین و دست اندرکاران شهری در نظر گرفته نشود با توجه به روند ساخت وسازهای بی رویه آپارتمان سازی در منطقه یک و بافتهای فرسوده و ناکارآمد موجود میتوان شرایط ناگواری را انتظار داشت.
خلاصه ماشینی:
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به ارزیابی میزان تابآوری کالبدی شبکه معابر منطقه 1 شهر تبریز در برابر مخاطرات شهری میپردازد.
نواحی مرکزی (ناحیه 2) از درجه تاب آوری متوسطی برخوردار است و ناحیههای 5، 4 و 3 منطقه 1 شهر تبریز به ترتیب از جمله مناطق با تاب آوری کم در برابر مخاطرات شهری محسوب میشوند.
یکی از عواملی که در میزان تاب آوری شهر در برابر مخاطرات شهری تاثیر به سزایی دارد شبکه معابر و ویژگیهای فضایی و کالبدی آن است.
براین اساس این پژوهش به ارزیابی میزان تابآوری کالبدی شبکه معابر منطقه 1 شهر تبریز در برابر مخاطرات شهری میپردازد.
جدول شماره 1: معیارها و زیر معیارهای ویژگیهای ساختمانی شبکه معابر شهر تبریز و تاب آوری آنها در برابر مخاطرات شهری (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه شماره 3 نشان میدهد ویژگیهای ساختمانی در ناحیه شمال شرق منطقه 1 از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست.
جدول شماره 1: معیارها و زیر معیارهای ویژگیهای تراکم شبکه معابر شهر تبریز و تاب آوری آنها در برابر مخاطرات شهری (به تصویر صفحه مراجعه شود) طبق نقشه شماره 4 وضعیت معابر منطقه 1 شهر تبریز از بُعد تراکم در نواحی مرکزی و جنوب شهری منطقه که شامل نواحی 1 و 2 محسوب میشوند بهتر از نواحی دیگر است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)نقشه شماره 5: تاب آوری شبکه معابر منطقه یک شهر تبریز به تفکیک نواحی 5 گانه با توجه به این که منطقه یک شهر تبریز از تراکم مسکونی و جمعیتی بالایی برخوردار است.