واکاوی محرک‌های گزارشگری زیست محیطی: کاربست فراترکیب مقاله

افشاء اطلاعات زیست محیطی توسط شرکت‌ها روشی برای انتقال اطلاعات مربوط به عملکرد زیست محیطی و آثار آن بر ذینفعان به شمار می‌آید که شناسایی محرک‌ها و عوامل موثر بر آن به دلیل نقش مهم این نوع گزارشگری در تصمیم‌گیری های صحیح و آگاهانه، امری مهم تلقی می‌شود. بنابراین با توجه به اهمیت گزارشگری زیست محیطی و لزوم یکپارچه‌سازی یافته‌های پژوهش‌هایی که به عوامل موثر بر این نوع گزارشگری پرداخته‌اند و به‌منظور تحلیل نظام‌مند این عوامل و محرک‌ها، از رویکرد کیفی فراترکیب که شامل هفت مرحله سندلوسکی و بارسو می‌باشد، استفاده شده است. لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی محرک‌های گزارشگری زیست محیطی جهت تقویت و بهبود این نوع گزارشگری، به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم پاسخگویی در برابر ذینفعان، است. به این منظور تعداد 39 مقاله مرتبط طی بازه زمانی 1380 تا 1400 خورشیدی برای منابع فارسی و 2000 تا 2020 میلادی برای منابع انگلیسی در بخش متاسنتز مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است. با استفاده از روش آنتروپی شانون، بر اساس رویکرد تحلیل محتوا به تعیین ضریب اثر عوامل شناسایی‌شده، پرداخته شد. یافته‌ها حاکی از آن است که محرک‌های گزارشگری زیست محیطی در 8 مقوله و 69 مولفه طبقه بندی می‌شود. در بین مولفه‌های شناسایی شده، مواردی مانند اندازه شرکت، استانداردها، قوانین و مقررات همچنین نگرانی‌های جامعه و فشارهای رقابتی نسبت به سایر مولفه‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند. این پژوهش با بررسی جامع عوامل موثر بر گزارشگری زیست محیطی چشم انداز جدیدی در بررسی محرک‌های گزارشگری زیست محیطی در اختیار استفاده کنندگان نتایج پژوهش قرار می‌دهد و آگاهی ذینفعان را در شناسایی محرک‌ها و عوامل موثر بر این نوع گزارشگری بهبود می‌بخشد.

Disclosing environmental information by the companies is considered a way of transferring information related to environmental operation and it's concerning affect on beneficiary parties, which recognizing the motives and their impacting factors is considered a vital affair because of the significant role of this type of reporting in proper and wise decision making. Thus, taking into account the significance of environmental reporting and the necessity of integration, the findings of researches that address the factors that impact this type of reporting and in order to systematically analyze mentioned factors and motives, meta-synthesis qualitative approach which consists of Sandlowski and Barso's seven levels, was employed. Therefore the purpose of this inquiry is to recognize factors impacting environmental reporting with the aim of invigoration and improvement of this type of reporting as one of the imperative tools of countering to beneficiary parties. For this purpose a number of 39 related articles for Farsi sources through the span of 1380 to 1400 S.H and for the English sources through 2000 to 2020 A.D were put to analysis in the meta-synthesis section. As for the purpose, this study is operational. By employing the Shannon entropy method, the determination of the recognized factors impact coefficient was addressed on the basis of content analysis approach. The findings suggest that environmental reporting motives are classified in 8 categories and 69 components. Among the recognized components, items such as company size, standards, rules and regulations and also the existence of an audit committee and pressures of competition are rather more significant components than others. This study provides a new viewpoint in environmental reporting motives analysis to the subscribers of the inquiry results and improves beneficiary parties' awareness regarding the recognition of motives and impacting factors on such reporting, by a plenary analysis of factors impacting environmental reporting.

بنابراين با توجه به اهميت گزارشگري زيست محيطي و لزوم يکپارچه سازي يافته هاي پژوهش هايي که به عوامل مؤثر بر اين نوع گزارشگري پرداخته اند و به منظور تحليل نظام مند اين عوامل و محرک ها، از رويکرد کيفي فراترکيب که شامل هفت مرحله سندلوسکي و بارسو مي باشد، استفاده شده است . با مطالعه پيشينه نظري و تجربي مشاهده گرديد که پژوهش هاي انجام شده بيشتر به ارزيابي گزارشگري اجتماعي و زيست محيطي، ارائه تصوير جديد از گزارشگري اجتماعي و زيست محيطي، بررسي حسابداري سنتي و ميزان مناسب بودن آن براي پيشبرد مسائل اجتماعي و 1 Environmental, Social, Governance (ESG) زيست محيطي پرداخته اند (جوادي پور، ١٣٩٧). در اين تحقيق با توجه به اهميت و لزوم يکپارچه سازي يافته هاي پژوهش هايي که به گزارشگري محيطي پرداخته اند و به منظور تحليل نظام مند عوامل مؤثر بر اين نوع گزارشگري از روش فراترکيب ١ استفاده شده است . بر اساس اين تعريف ، افشاء محيطي شرکت ها 5 به عنوان اصطلاحي تعريف ميشود که مربوط به ارائه داوطلبانه اطلاعات در مورد عملکرد شرکت 1 Meta-Synthesis 2 Corporate Reporting 3 Accountancy Europe 4 Institute of Chartered Accountants in England and Wales (ICAEW) 5 Corporate Environmental Disclosure (CED) در ارتباط با فضاي گسترده عمليات محيطي شرکت است . 1 Sustainability reporting 2 Corporate Social Responsibility reporting(CSR) 3 Triple Bottom line reporting 4 Integrated reporting 5 Environmental, Social & Governance reporting (ESG) 6 Political theories 7 Instrument theories 8 Ethical theories 9 Integrative theories در دسته دوم ميتوان از تئوريهاي ابزاري نام برد که بر اساس اين تئوري فعاليت هاي اجتماعي شرکت ها ابزاري براي دستيابي به نتايج اقتصادي است .