چکیده:
هرگاه سخن از مسئولیت مدنی به میان میآید این امر به ذهن متبادر میگردد که زیانی به بار آمده و باید جبران شود، با وجود این، ازسوی حقوقدانان خارجی نظریاتی بیان شده که براساس آنها صرف ارتکاب تقصیر ولو آنکه زیانی از آن حاصل نشده باشد، تنها به این خاطر که باعث ایجاد خطر ورود آسیب میشود موجب ایجاد مسئولیت مدنی خواهد بود. یکی از این نظریات در تلاش است اثبات نماید که ارتکاب رفتار توأم با تقصیر نسبت به افراد، خود زیانی است که قابلیت جبران خسارت دارد. نظریۀ دیگر با انتقاد از دخالت عنصر شانس در مسئولیت مدنی مرسوم و ابتنای مسئولیت مدنی بر اخلاق نتیجهگرا، صرف ارتکاب رفتار توأم با تقصیر را شرط کافی و لازم برای ایجاد مسئولیت میداند. چنانکه بیان خواهیم کرد هر دوی این نظریات با ایراداتی همراه هستند که پذیرش آنها را نه تنها در حقوق خارجی بلکه درحقوق ایران نیز غیرممکن خواهد ساخت.
An approach to the theory of civil liability resulting from the risk of harmAbstractWhenever we talk about civil liability, it is thought that the damage has been caused and must be compensated. However, foreign jurists have expressed the opinion that when the tortious act is committed, even if loss is not achieved, it will result in civil liability because it poses a risk of injury. One of these theories seeks to prove that committing tortious act against individuals is itself a loss that can be compensated. Another theory by criticizing the interference of the element of chance in conventional civil liability and its reliance on consequentialist ethics, believes that merely committing tortious act is sufficient and necessary condition for liability. As we will see, both of these theories have their drawbacks, which will make it impossible to accept them not only in foreign law but also in Iranian law.Key words: fault without harm, create risk of harm, posing at risk, consequentialist ethics
خلاصه ماشینی:
٥ طرفداران اين رويکرد، خود به دو گروه تقسيم ميشوند: گروهي که سعي بر آن دارند تا با ارائۀ تفسيري جديد از آسيب ، ايجاد خطر ورود آسيب براي خواهان را، فارغ از اينکه آسيب اصلي از قوه به فعل در ميآيد يـا نـه ، بـه عنوان آسيب تلقي ميکنند و بر همين اساس ، خوانده را مسئول زيان ناشي از آن آسيب ميداننـد و گروهي ديگر که از اساس ، تفکيک موجود بين مسئوليت اخلاقي و حقوقي را رد مينمايند و بر اين باورند که شخص با انجام رفتار مقصرانه هم از نظر حقوقي و هـم از نظـر اخلاقـي مسـئول خواهد بود، ولو آنکه از رفتار وي آسيب و زياني حاصل نشده باشد.
ارائۀ طرحي نو از عدالت اصلاحي قائلين به نظريۀ مسئوليت مدني ناشي از ارتکاب تقصير بدون ايجاد ضرر، براين باورند بـراي آنکه مسئوليت حقوقي منطبق بر عدالت اصلاحي باشد، لزومي بـه وجـود شـروط بيـان شـده در قسمت قبلي نيست ، بلکه در صـورتيکـه : ١) مسـئوليت شـخص براسـاس هنجارهـاي اخلاقـي مسئوليت ناشي از افعال يک شخص [يعني صرف ارتکاب رفتار توأم با تقصير فـارغ از نتيجـه اي که از آن رفتار حاصل ميشود، همان اخلاق گذشته نگر ميباشد] ارزيابي شود؛ ٢) خسارت قرباني به صورت کامل جبران شود و ٣) منابع به منظور جبـران خسـارت زيـان ديـده صـرفا از شـخص 3 مسئول اخذ شود، عدالت اصلاحي محقق است .