چکیده:
ابنسینا از فیلسوفان نادری است که بر اساس معرفت نفس، راز تجربۀ شخصی خود را در قالب رسالههای سهگانۀ تمثیلی آورده است. رسالۀ الطیر ابنسینا یکی از رسائل عرفانی اوست که حالات عرفانی انسان و نحوۀ سیر و سلوک آدمی به سوی حق را در قالب تمثیلی زیبا ترسیم مینماید. در این رساله، سالک به پرندهای تشبیه میشود که با رهایی از وابستگیهای این دنیایی و با کمک پیر و مرشد طریقت، خود را به مطلوب حقیقی میرساند. در این مقاله برآنیم برخی از دیدگاههای عرفانی ابنسینا را در فرایند سیر عرفانی عارف در رسیدن به مرتبۀ عالی حقیقت تبیین نماییم. این نوشتار پس از طرح کلیات و شرح مختصری از اصل داستان، به ارائۀ تفسیر و تحلیل داستان پرداخته و دیدگاهها و عناصر اصلی عرفانی ابنسینا را بیان خواهد نمود.
Ibn Sina is one of the rare philosophers who, based on the knowledge of the soul, has revealed the secret of his personal experience in the form of three allegorical treatises. Ibn Sina's treatise Al-Tair is one of his mystical treatises which depicts the mystical states of man and the way of man towards the truth in the form of a beautiful allegory. In this treatise, the seeker is likened to a bird who, by freeing himself from the attachments of this world and with the help of the elder and guide of the path, achieves his true desire. In this article, we intend to explain some of Ibn Sina's mystical views in the process of the mystic's mystical journey to reach the highest level of truth. This article, after outlining the generalities and a brief description of the original story, will provide interpretation and analysis of the story and will express the views and main mystical elements of Ibn Sina.
خلاصه ماشینی:
او با همۀ قدرت و احاطه اش به فلسفۀ ارسطو، در اواخر عمر به حکمت اشراق توجه خاصی پیدا می کند و از این راه به عرفان که یکی از ریشه های اصلی فلسفه است متمایل می شود [۱۲، ص ۲٤٥].
قبل از داستان این بخش نیز خود دو قسمت است : قسمت اول ؛ طرح سؤال و تبیین مفهوم برادر حقیقت و قسمت دوم ؛ نصایحی که ابن سینا برای برادران حقیقت مطرح می کند.
از ویژگی های این همنشین و هم سنخ که برادر حقیقت نامیده شده ، می توان فهمید که غم عارف ناشی از ویژگی ها و شرایط این دنیاست که منجر به درد و رنج او می شود و سعادت خود که همان در خدمت و در کنار حضرت ملک بودن است را به آن دست نیابد.
در بحث محتوای نصیحت ابن سینا علاوه بر بیان نصایح ، تأکید دارد که برادر حقیقت باید شبیه هشت موجود زنده باشد و علاوه بر آن برخی از ویژگی ها را نیز با خود همراه داشته باشد که به آن ها اشاره می شود.
ابن سینا برای خارپشت ، صفت «تقبع » را به کار می برد که به معنای سردرگریبان اندیشه و تحیر فروبردن و دقت و تفحص در کار شناختن نفس است که از چشم ظاهر نهان می باشد، به عبارت دیگر عارف باید پنهان شود و از خوردن طعام خودداری کند و در عین حال به هنگام رویارویی با دشمن قابل خوراک نباشد [۷، ص ۹۲].