بررسی اسناد کاشی کاری حرم و اماکن متبرکه رضوی از صفویه تا قاجاریه مقاله

شکوه و معماری هر بنا به تزیین و آرایش آن بستگی دارد. هنرهای والای اسلامی به خصوص هنرهای تزیینی و کاربردی در احداث زیباترین بناهای مذهبی دارای ظرافت بسیاری است. این تزیینات که شامل آجرکاری، گچبری، کاش یکاری، منبّ تکاری، آینه کاری و طلاکاری است، در دوران مختلف تاریخی تغییرات زیادی یافته، امّا همچنان در اوج درخشش و زیبایی است. نمونه هایی از این تزیینات معماری که در نوع خود بی نظیر است، درحرم مطهّر رضوی به وفور یافت می شود. کاشی کاری از جمله این تزیینات بی نظیر است که در حرم مطهّر حضرت رضا(علیه السّلام) خودنمایی ویژ های می کند. بررسی پیشینۀ تاریخی و تشکیلات اداری منظّم آستان قدس دربارۀ ساخت و تعمیر کاشی کاری های اماکن متبرّکۀ رضوی از دورۀ صفویه تا قاجار ( ۹۰۷ – ۱۳۴۴ ه.ق) با استفاده از اسناد ارزشمند موجود در آرشیو مجموعۀ مدیریت اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، اندیشۀ تدوین پژوهشی براساس اسناد را شکل داد. این اسناد که شامل ۹۳۰ سند مربوط به کاشی و واژه های مرتبط با آن مثل کاشی تراش، خشت کاشی، کاشی ساز، کاشی دوال، کاشی گل تخت و کاشی معرّق است، مورد بررسی قرارگرفت و در قالب مقالۀ حاضر به پژوهشگران علاقه مند به این حوزه تقدیم می گردد.