تحلیل کمی و کیفی حدیث قرب نوافل از دیدگاه عارفان مسلمان مقاله

کسب اطلاعات کمی و کیفی از احادیث کمک شایانی به فهم مبانی حدیثی دانشمندان اسلامی می‌کند. مسلک‌های مختلف اسلامی اهتمام ویژه ای به احادیث معصومین نشان داده اند. از جمله اهل عرفان نیز به این مهم پرداخته اند و در آثار خود با اشاره به احادیث معصومین (ع) اصول خود را بر این پایه بنا نهاده اند. ایشان در پرداختن به حدیث، مبانی خاص خود را دارند. اختلاف مبنای ایشان با علمای حدیث موجب گردیده گاهی اهل عرفان به جعل و تحریف احادیث منسوب شوند. به نظر می‌رسد تجزیه و تحلیل فراوانی احادیث مورد اهتمام اهل عرفان با روش‌های دقیق علمی راهگشای فهم مبانی و قواعد ایشان در مواجهه با احادیث باشد. این تحقیق به بررسی فراوانی حدیث «قرب نوافل» در 110 منبع عرفانی پرداخته است. تلاش شده است تاریخ بکارگیری و فراوانی این حدیث با بهره گیری از روش‌های علمی و نوین مورد تحلیل کمی و کیفی قرار گیرد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در مقاطع مختلف تاریخی این حدیث مورد توجه اهل عرفان بوده است. این اطلاعات می‌تواند در بررسی اعتبار سند حدیث قرب نوافل راهگشا باشد.

٦- کليني (م ٣٢٩ق ) در کتاب «الکافي »، اين حديث را با دو متن ازصادقين (ع ) به نقـل از پيامبر اکرم (ص ) ذکر کرده که از اين قرار است : «عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن خالد عن إسماعيل بن مهران عن أبـي سـعيد القماط عن أبان بن تغلب عن أبي جعفـر ع قـال لمـا أسـري بـالنبي ص قـال يـا رب مـا حـال المؤمن عندک قال يا محمد من أهان لي وليا فقد بـارزني بالمحاربـة و أنـا أسـرع شـي ء إلـي نصرة أوليائي و ما ترددت عن شي ء أنا فاعله کترددي عن وفاة المؤمن يکره الموت و أکـره مساءته و إن من عبادي المؤمنين من لا يصلحه إلا الغني و لو صرفته إلي غير ذلک للـک و إن من عبادي المؤمنين من لا يصلحه إلا الفقر و لو صرفته إلي غير ذلک لهلک و مـا يتقـرب إلي عبد من عبادي بشي ء أحب إلي مما افترضت عليه و إنه ليتقرب إلـي بالنافلـة حتـي أحبـه فإذا أحببته کنت إذا سمعه الذي يسمع به و بصره الذي يبصر به و لسانه الذي ينطق بـه و يـده التي يبطش بها إن دعاني أجبته وإن سألني أعطيته » (کليني، ١٤٠٧ق ، ٢: ٣٥٢).