چکیده:
پیامبران الهی سردمداران مبارزه با چهره استکبار و ظالمان بوده و در راستای این رسالت تلاش های وافری نموده اند. حضرت موسی (علیه السلام) که یک چهره ی مبارز و انقلابی در قرآن دارد این ماموریت را به عهده داشت تا در مقابل چهره ی استکباری زمان خویش بایستد و قشرهای مختلف مردم را هدایت کند. از این رو در پژوهش حاضر تلاش شده تا با تعمق و تدبر در آیات و با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، مسیله روش های مبارزه ی حضرت موسی (علیه السلام) در برابر ترفند های فرعون مورد بررسی قرار گیرد. هدف از انجام این پژوهش، آشنایی با روش های مبارزه با طاغوت و در نهایت کاربرد آن ها در عرصه تبلیغ دین و در امر رهبری بوده و وجود شرایط مشابه مبنی بر استضعاف امتهای اسلامی در عصر کنونی مزید انگیزه برای این پژوهش شده است. از پژوهش حاضر به دست می آید که روش مبارزه یکی از عناصر اساسی در پیشبرد اهداف الهی بوده و حضرت موسی (علیه السلام) نیز پس از تعیین هدف، با توجه به شرایط محیط، مخاطب و در نظر گرفتن میزان تاثیر گذاری، ابزارهای مناسب و شیوه های گوناگون و چشمگیری را برای مبارزه با فرعون به کارگرفت؛ به طوری که دانش مبارزه علیه نظام های طاغوتی را می توان به بهترین وجه در روش مبارزاتی این پیامبر الهی جستجو کرد.
خلاصه ماشینی:
از پژوهش حاضر به دست میآید که روش مبارزه یکی از عناصر اساسی در پیشبرد اهداف الهی بوده و حضرت موسی(علیه السلام) نیز پس از تعیین هدف، با توجه به شرایط محیط، مخاطب و در نظر گرفتن میزان تأثیر گذاری، ابزارهای مناسب و شیوه های گوناگون و چشمگیری را برای مبارزه با فرعون به کارگرفت؛ به طوری که دانش مبارزه علیه نظامهای طاغوتی را میتوان به بهترین وجه در روش مبارزاتی این پیامبر الهی جستجو کرد.
شیخ طبرسی(ره) در تفسیر مجمع البیان نیز معنای« قَوْلاً لَینا» را، مدارا کردن و عدم برخورد خشن دانسته است(طبرسی، 1372، ج7، ص20) در کتاب «سواطع الإلهام فی تفسیر القرآن» و همچنین تفسیر«أنوار التنزیل و أسرار التأویل» آمده است: مقصود از گفتار نرم، وعدهای است که حضرت موسی(علیه السلام) به فرعون داد که اگر ایمان بیاورد او را چنان جوان سازد که بعد از آن اصلا پیر نشود و پادشاهیاش باقی باشد تا آن گاه که از دنیا برود(فیضی دکنی، 1417ق، ج3، ص429؛ بیضاوی، 1418ق، ص28).
گفتار عاطفی از آن جا که تبلیغ، علاوه بر اندیشه و خرد انسان ها با قلبها و عواطفشان نیز سرو کار دارد، انبیاء و مبلغان الهی به تناسب شرایط و مخاطبان گوناگون از استدلال عقلی و یا بیان عاطفی برای تأثیرگذاری و اقناع آن ها بهره جستهاند(عباسی مقدم، 1386، ص226) حضرت موسی(علیه السلام) نیز از این اسلوب استفاده کردند و در داستان آن حضرت در قرآن نمونه هایی از روش عاطفی آن حضرت به چشم میخورد؛ «حَقِيقٌ عَلَى أَنْ لَا أَقُولَ عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ قَدْ جِئْتُكُمْ بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَرْسِلْ مَعِيَ بَنِي إِسْرَائِيلَ» (اعراف، آیه125)؛ شایسته است که بر خدا جز[سخن] حق نگویم.