طراحی انواع صکوک دولت و بانک مرکزی به منظور عملیات بازار باز چارچوبی نوین برای توسعه بازار پول در کشور مقاله

در این پژوهش,! تلاش می‌شود تا با موضوع شناسی صحیح عملیات بازار باز در بانکداری مرکزی نوین» این عملیات از منظر بانکداری اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و به طراحی انواع اوراق بهادار اسلامی (صکوک) به عنوان ابزارهای جایگزین اوراق متعارف پرداخته شود. یافته‌های این پژوهش که به روش تحلیلی -توصیفی به‌دست آمده‌است. نشان می‌دهد که هر چند به دلیل وجود ربا امکان استفاده از ابزارهای متعارف عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی کشور وجود ندارد. اما می‌توان با استفاده از ظرفیت عقود مبادله‌ایء انواعی از اوراق بهادار اسلامی (صکوک) را به عنوان جایگزین اوراق قرضه طراحی نمود. حالت استاندارد و گزینه نخست. آن است که دولت در بازار اولیه اقدام به انتشار صکوک برای تامین مالی نموده و بانک مرکزی با ورود در بازار ثانویه اوراق به اعمال سیاست‌های پولی خود اقدام کند. برخی از ابزارهای پیشنهادی برای این گزینه عبارت‌است از: اسناد خزانه اسلامی (صکوک بیع دین دولت)». صکوک مرابحه دولت. صکوک اجاره و اجاره به شرط تملیک دولت و صکوک استصناع دولت. با توجه به اینکه در کوتاه مدت امکان تشکیل بازار ساختاریافته در رابطه با صکوک دولتی (بازار دیون با کیفیت) در نظام پولی کشور فراهم نیست. پیشنهاد می شود بانک مرکزی به صورت موقت. صکوک بیع دین و اجاره برای عملیات بازار باز را انتشار دهد. این اوارق می‌تواند جایگزین یا مکمل اوراق مشارکت بانک مرکزی به حساب آید. طراحی و استفاده از انواع مختلف صکوک دولت و بانک مرکزی در میان‌مدت. می‌تواند به توسعه بازار بدهی‌های کوتاه‌مدت منطبق با شریعت (بازار پول) کمک شایانی کند.

In this paper, an attempt is made to first review the current literature on modus operandi of open market policies in modern Central Banking system and then investigate them comparatively in context to Islamic banking criteria in toto. Besides, we tried to evaluate the efficiency of different kinds of Sukuk as substitutes for orthodox apparatus of monetary policy, ipso facto. The methodology which is utilized in this research, is based on the analytical-descriptive approach de jure. However, the main findings indicate prima facie that, although using the conventional tools of open market operations are prohibited for the Central Bank of Islamic Republic of Iran (CBI), due to observing the Usury Free Banking Law, but it is quiet feasible to employ various sorts of Sukuk as substitutes for government bonds, quid pro qua. In this context, the first and foremost choice is that the government will issue the Sukuk in primary market for financing its requirements and the Central Bank could be engaged in secondary market of securities for conducting its monetary policy de facto. Similarly, some other genre of Sukuk which can be used in these markets are as follows: Islamic Treasury Sukuk, Government Murabaha Sukuk, Government Ijarah Sukuk, which includes Hire-purchase Sukuk and Government Istisna Sukuk. Though, it is worth to note that in the short run, due to non deepening of market in Iran, there is no any scope to utilize the government Sukuk for open market operations, so, we can submit that, for the transitory period, CBI, could issue the Islamic Treasury Sukuk (Bai Al Dain) and Ijarah Sukuk to be substitute or act as complementary for its participation papers. Thus, we conclude that, using the varieties of Sukuk in the mid-term, could lead to development of money and short-term debts market in consonance with Sharia laws in Iran, sui generis.

طراحي انواع صکوک دولت و بانک مرکزي به منظور عمليات بازار باز: چارچوبي نوين براي توسعه بازار پول در کشور دکتر حسين ميثمي ، دکتر کامران ندري  چکيده در اين پژوهش ،١ تلاش ميشود تا با موضوع شناسي صحيح عمليات بازار باز در بانکداري مرکـزي نـوين ، ايـن عمليـات از منظـر بانکداري اسلامي مورد بررسي قرار گرفته و به طراحي انواع اوراق بهادار اسلامي (صکوک) بـه عنـوان ابزارهـاي جـايگزين اوراق متعارف پرداخته شود. يافته هاي اين پژوهش که به روش تحليلي-توصيفي به دست آمده است ، نشان ميدهد که هر چند به دليـل وجود ربا امکان استفاده از ابزارهاي متعارف عمليات بازار باز توسط بانک مرکزي کشور وجود ندارد، اما مـيتـوان بـا اسـتفاده از ظرفيت عقود مبادله اي، انواعي از اوراق بهادار اسلامي (صکوک) را به عنوان جايگزين اوراق قرضه طراحي نمود. ١. مقدمه در نظام بانکداري متعارف ، بانک هاي مرکزي براي مداخله غيرمستقيم در بازار پول در حالت کلي از سه ابزار نسبت سپرده قانوني، نرخ تنزيل و عمليات بازار باز استفاده ميکنند؛ در حالي که تأثيرگذاري ايـن ابزارها بر متغيرهاي حجم پول و نـرخ بهـره بـازار قطعـي اسـت ، ولـي در طـي زمـان اهميـت آنهـا در سياستگذاري پولي فراز و فرودهايي داشته است . در واقع ، هر چند در برخي از کتاب ها و مقالات مرتبط ، به بحث اوراق مشارکت و يا ابزارهاي ديگر براي سياستگذاري پـولي پرداخته شده ، اما پژوهشي که در آن به صورت خاص به طراحي مجموعه اي از ابزارهاي اسـلامي بـراي عمليات بازار باز بانک مرکزي (به تفکيک عمليات بازار باز بر روي اوراق بهادار دولـت و بانـک مرکـزي) پرداخته باشد، تاکنون انجام نشده است .