تحلیل بینامتنی رمان قلب سگی و فرانکشتاین در بغداد بر مبنای بینامتنیت مایکل ریفاتر مقاله

نظریة بینامتنیت یکی از رویکردهای نوین نقد ادبی در قرن بیستم به شمار می‌رود و روشی است برای خوانش متون ادبی بر مبنای مقایسه و تطبیق. مایکل ریفاترء از پژوهشگران این عرصه» کوشش کرد انواع روابطی را که متن ممکن است با متون دیگر داشته باشد تبیین کند. بر این اساس» این مقاله در نظر دارد با توجه به بایسته‌های نظریة بینامتنی ریفاتر» به بررسی پیوند بینامتنی دو رمان قلب سکی میخائیل بولگاکوف و فرانکشتاین در بغداد احمد سعداوی بپردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بین این دو رمان شباهت‌های متنی و روایی در شخصیت پردازی» درون‌مایه و روایت وجود دارد که ریشة آنها در بازتاب مشکلات سیاسی و اجتماعی از طریق یک تمئیل مشابه است. این امرء طبق بایسته‌های نظری بینامتئیت ریفاترء می‌تواند نشان‌دهندة دیدگاه و عکس‌العمل مشابه میخائیل بولگاکوف و احمد سعداوی در واکنش به جریان‌های سیاسی و اجتماعی حاکم باشد.

اين امر مشابهت ها و همساني هايي را در برخي مؤلفـه هـاي ايـن دو رمان ، مانند شخصيت پردازي ، درون مايه و ساختار به وجود آورده است کـه بررسـي آنها طبق نظرية ريفاتر مي تواند بر «بينامتنيت احتمالي » بين دو رمان دلالت کند. سعداوي چگونه توانسته است در شخصيت هاي رمان تغييراتي به وجود بياورد؟ پيشينة بحث براساس جست وجوهاي به عمل آمده ، به نظر مي رسد تا کنون هيچ پژوهشي به بررسي بينامتني رمان هاي قلب سگي و فرانکشتاين در بغداد نپرداخته است اما دربارة هر کـدام از آنها پژوهش هاي جداگانه اي صورت گرفته است : مقالة «تراگونگي رمان فرانکشـتاين في بغداد احمد سعداوي در تطبيق با فرانکشتاين مري شلي »، نوشتة صـديقه حسـيني و ديگران (١٣٩٩)، به بررسي رابطة تراگونگي در برخي از ويژگي هاي محتـوايي ايـن دو رمان و تغييرات ايجادشده در محتواي بيش متن از نوع جايگشت پرداخته اسـت . سعداوي در اين کتاب به زندگي دستفروشي به اسم هادي عتاک مي پـردازد کـه ، در ميانة جنگ امريکا و عراق ، تکه هاي اجساد باقي مانده از انفجارها را جمع مـي کنـد و بـا پيوند دادن آنها موجودي به اسم شسمه درست مي کند. ب) کليم چوگونکين ١ و حسيب محمد جعفر نکتة قابل توجه ديگر در شخصيت پردازي اين دو رمان حضور دو شخصـيت اسـت کـه به رغم حضوري کمرنگ تأثير زيادي در پيشبرد ماجراي رمان دارند: در قلب سگي کليم خلافکاري الکلي است که در طي درگيري کشته مي شود و فيليپ فيليپويچ غدد جنسي و غدة هيپوفيز او را به سگ پيوند مي زند.