شناسایی و ارزیابی شاخصه‌های سنت و مدرنیسم در بناهای دانشگاهی نمونه موردی : دانشگاه‌های شهر تهران مقاله

عوامل متعددی در دوران معاصر باعث ایجاد تحولات و دگرگونی‌های اساسی در معماری ایران شد که می‌توان به‌طورکلی به زمینه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... اشاره نمود. در نتیجه تحولات معماری، دگرگونی‌ها و تغییرات ظاهری و بعضاً ساختاری در شکل‌گیری بناهای عمومی ازجمله دانشگاه‌ها صورت می‌پذیرد که بازتاب شرایط فرهنگی دوران خود می‌باشند. شناسایی و ارزیابی شاخصه‌های سنت و مدرنیسم در معماری دانشگاه‌های تهران، از آن‌ جهت که در راستای وضوح بیشتر بخشی از تاریخ معماری معاصر ایران خواهد شد، از اهمیت برخوردار است. این پژوهش باهدف شناسایی و ارزیابی شاخصه‌های سنت و مدرنیسم در معماری دانشکده‌های شهر تهران سعی دارد به این سؤال پاسخ دهد که هریک از این شاخصه‌ها به چه میزان در نمود سنت یا مدرنیسم تأثیرگذار بوده‌اند و از روش تحقیق ترکیبی لانه به لانه برای نیل به این هدف استفاده می‌شود که از دو شیوه مصاحبه و پرسشنامه هم‌زمان بهره می‌برد؛ ابتدا شاخصه‌های سنت و مدرنیسم از مفاهیم، استخراج و سپس جدول کدینگ تدوین می‌گردد، سپس مصاحبه‌هایی تنظیم می‌شود که بر اساس این مصاحبه‌ها متغیرهای مورداستفاده سنت و مدرنیسم در بناها مطرح و سپس برای راستی آزمایی از پرسشنامه بهره گرفته می‌شود. یافته‌های کیفی و کمی به ترتیب با نرم‌افزارهای Atlas ti و SPSS استخراج می‌گردند. نتایج حاکی از آن است که از بین شاخصه‌های سنت و مدرنیسم، تعداد 22 مورد در این بناها مورداستفاده قرارگرفته و شاخصه‌های سنت، تعداد کمتری را نسبت به شاخصه‌های مدرنیسم به خود اختصاص می‌دهد و نیز مشخص گردید از میان شاخصه‌های سنت، بیشترین میزان آن، بهره‌وری از آجر در نما، تقارن تک‌محوری و کمترین آن سلسله‌مراتب و توالی فضایی و استفاده محدود از رویکرد شکلی-کالبدی است؛ از میان شاخصه‌های مدرنیسم، فاقد تزئینات بودن و همچنین سادگی و خلوص احجام، دارای بیشترین سهم و میزان و کمترین آن، مربوط به مقید نبودن به هندسه و تبعیت فرم از عملکرد می‌باشد.

In the modern era, numerous political, cultural, social, economic, etc. factors caused fundamental alterations in Iranian architecture. As a result of architectural developments, changes in appearance, and sometimes structures of public buildings, including universities, are happening which mirror the cultural conditions of their time. So, identifying and examining the criteria of modernism and tradition in the architecture of Tehran’s universities with the aim of shedding more light on the history of contemporary Iranian architecture are of great importance. Accordingly, this study aims to examine and identify the criteria of tradition and modernism used in faculties to answer the question of "To what extent have each of these criteria been effective in the manifestation of tradition or modernism?" To this end, a combined nest-to-nest methodology is used, which simultaneously utilizes interview and questionnaire. First, the criteria of tradition and modernism are extracted from the concepts, and then the coding table is formed. Next, interviews are arranged according to which the variables used by tradition and modernism in the buildings are presented. The questionnaire is then used for verification. The qualitative and quantitative findings are extracted using two Atlas.ti and SPSS software, respectively. These results indicate that 22 criteria of tradition and modernism have been used in these buildings, most of which were the criteria of modernism. It is found that the most evocative factors of tradition are “use of bricks in facades” and “uniaxial symmetry” and the least evocative ones are “spatial hierarchy”, “spatial organization”, and “limited use of form-physical elements”. Also, in modernism, “lack of ornaments” as well as “simplicity and purity of volumes” are the most evocative factors and “not being tied to geometry” and “form follows function” are the least evocative ones.