چکیده:
آسیای مرکزی از مهم ترین مناطق در سیاست خارجی روسیه است. وجود منابع عظیم انرژی در آسیای مرکزی سبب شده تا روسیه در این منطقه حضور فعال داشته باشد. برای این منظور روسیه روابط سیاسی و اقتصادی خود با کشورهای آسیای مرکزی را افزایش داده است تا همچنان قدرت برتر در منطقه خارج نزدیک باشد. با توجه به جایگاه ژئوپولیتیکی وژئواستراتژیک آسیای مرکزی، سیاست خارجی روسیه در این منطقه عمدتا معطوف به گسترش نفوذ سیاسی، اقتصادی، امنیتی و جلوگیری از حضور رقبا بوده است. روسیه در سال های اخیر سیاست خارجی فعال تری را در مناطق پیرامونی خود به نمایش گذاشته است و با به قدرت رسیدن ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس جمهور این کشور از تحرک بیشتری برخوردار شده است. آسیای مرکزی از مهمترین مناطق پیرامونی روسیه است که سیاستهای منطقهای این کشور در قبال آن، تابع ملاحظات امنیتی و استراتژیک میباشد. مهمترین چالشهای روسیه در آسیای مرکزی گسترش فعالیت گروه های تروریستی و افراط گرای مذهبی، گسترش ناتو به شرق، یک جانبهگرایی آمریکا و ترانزیت مواد مخدر میباشد که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
برای این منظور روسیه روابط سیاسی و اقتصادي خود با کشورهاي آسیاي مرکزي را افزایش داده است تا همچنان قدرت برتر در منطقه خارج نزدیک باشد.
با توجه به جایگاه ژئوپولیتیکی وژئواستراتژیک آسیاي مرکزي، سیاست خارجی روسیه در این منطقه عمدتاً معطوف به گسترش نفوذ سیاسی، اقتصادي، امنیتی و جلوگیري از حضور رقبا بوده است.
(سنایی و عطری سنگری، 1390، 30) یادآور میشود که از نظر رهبران کرملین، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروي به ویژه در آسیاي مرکزي و قفقاز نخستین سنگر پدافندي براي پاسداران امنیت ملی روسیه و راهبرد کلان روسیه بر سیاق دوران روسیه تزاري و شوروي سابق، همچنان اعمال سلطه بر این منطقه است.
(گودرزی و صالحی دولت آباد، 1392، 110) در یک جمع بندي میتوان گفت روسیه در آسیاي مرکزي به دنبال پیگیري این اهداف بود: 1ـ منافع اقتصادي از طریق بهره برداري از منابعی چون نفت، گاز و مواد خام 2ـ منافع قومی ـ فرهنگی از طریق حمایت از حقوق اقلیت روسی تبار ساکن در منطقه 3ـ منافع نظامی استراتژیک از طریق جلوگیري از بی ثباتی و منازعه و همچنین تسلط بازیگران خارجی 4ـ منافع سیاسی از طریق مقابله با گسترش اسلام گرایی افراطی.
در عین حال مسکو با وجود تحول و قدرت گیري مجدد بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروي براي گسترش نفوذ و همکاري در ابعاد مختلف با کشورهاي این منطقه که جزئی از محدوده خارج نزدیک این کشور قرار دارند با چالش هایی روبه رو است که عبارتند از: 1ـ بنیادگرایی و تروریسم 2ـ گسترش ناتو به شرق 3ـ ترانزیت مواد مخدر 4ـ یکجانبه گرایی آمریکا و استراتژي مسکو.