چکیده:
نماد از ابزار صورخیال و زیباسازی متن است. بخش قابل توجهی از ادبیات عرفانی صورت نمادین دارد. نویسندگان دو تفسیر کشف الاسرار و عده‌الابرار و روح الارواح نیز برای تبیین و توضیح بهتر مسائل و تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب از قالب حکایت بهره برده‌اند. بهره‌گیری از نماد در این متون به سبب بیان غیر مستقیم و چندلایه بودن، شگردی مناسب درجهت بیان اندیشه‌های عمیق عارفانه و عینیت بخشیدن به آموزه‌های عرفان و تصوف است. در پژوهش حاضر به بررسی نمادپردازی در بعد روایی تفسیرهای مذکور پرداخته و برآنیم تا بدانیم هدف از کاربرد نماد در حکایات این متون چیست، خاستگاه نمادها کدام است و مهم‌ترین خصیصه آن‌ها چیست. بر اساس یافته‌های این پژوهش، نمادهای بکار رفته در حکایات این دو اثر، از نظر موضوعی به دوبخش: نمادهای مربوط به حوزه عرفان و تصوف و نمادهای مربوط به شریعت تقسیم می‌شوند و کارکرد نمادها درعینیت بخشیدن به مفاهیم و آموزه‌های عرفانی بسامد بیشتری نسبت به تبیین مسائل دینی دارد. هم‌چنین باتوجه به محوریت پیام در این حکایات و تاکید بر انتقال مضمون به زبانی ساده و روان، نمادهای بکار رفته در آن‌ها نیز ساده، تک‌بعدی و اغلب محسوس هستند و طرح اصلی همه روایت‌ها بر تقابل میان نمادهای انسانی عاشق/معشوق و پادشاه/ عامه مردم می‌چرخد. قرار گرفتن این دو قطب در برابر یکدیگر، زمینه‌ساز ایجاد سایر تقابل‌ها در مضامین عرفانی شده و در شکل‌گیری داستان و ارائه مضمون نقش موثری دارد. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای است.
It is a symbol of imaginative tools and text beautification. A significant part of mystical literature has a symbolic form. The authors of the two commentaries Ruh al-Arwah and Kashfolasrar va odatolabrar have also used the narrative format to better explain the issues and have a greater impact on the audience. The use of symbols in these texts due to their indirect expression and multi-layered, It is a suitable technique for expressing deep mystical thoughts and objectifying the teachings of mysticism and sufism. In the present study, symbolism in the validity dimension of the above interpretations has been investigatedand to find out what is the purpose of using the symbol in the anecdotes of these texts, what is the origin of the symbols and what is their most important characteristic? Based on the findings of this study, the symbols used in the anecdotes of these two works, thematically, they are divided into two sections: symbols related to the field of mysticism and Sufism and symbols related to Religion and the function of symbols in objectifying mystical concepts and teachings it is more frequent than explaining religious issues. Also, considering the centrality of the message in these anecdotes and the emphasis on conveying the content in a simple and fluent language the symbols used in them are also simple, one-dimensional and often tangible and the main plot of all the narrations revolves around the confrontation between the human symbols of the lover / the beloved and the king / common people
خلاصه ماشینی:
در پژوهش حاضــر به بررســي نمادپردازي در حکايت هاي تفســيرهاي مذکور پرداخته و برآنيم تا بدانيم هدف از کاربرد نماد در حکايات اين متون چيسـت ؟ خاسـتگاه نمادها کدام اسـت ؟ و مهم ترين خصـيصـه ي آن ها چيســت ؟ بر اســاس يافته هاي اين پژوهش ، نمادهاي به کاررفته در حکايات اين دو اثر از نظر موضــوعي به دو بخش نمادهاي «مربوط به حوزه ي عرفان و تصــوف » و «نمادهاي مربوط به شــريعت » تقســيم مي شــوند و کارکرد نمادها در عينيت بخشيدن به مفاهيم و آموزه هاي عرفاني، بسامد بيشتري نسبت به تبيين مسائل ديني دارد.
١- ٢- پرسش هاي پژوهش بـا توجـه بـه پيونـد ميـان عرفـان و نمـادگرايي بـه عنوان ابزاري براي تعليم و تفهيم عينيتر مفـاهيم حوزه ي عرفان و تصـوف در اين پژوهش به بررسـي سمبوليسـم عرفاني در حکايت هاي تفسـيرهاي «کشـف الاسـرار و عده الابرار» و «روح الارواح » ميپردازيم و ميخواهيم بدانيم که : - جايگاه نماد در حکايت هاي تفاسير مورد بحث ، چيست ؟ - نمادپردازي در اين بخش ، چه ويژگيهايي دارد؟ - کاربرد اين نمادها در حکايات بيشـتر در جهت بازنمايي کدام يک از موضـوع هاي مورد توجه مفسـران بوده اسـت ؟ همچنين اين پژوهش درپي آن اسـت تا خاسـتگاه نمادها را مشـخص نمايد و نشـان دهد که در کدام يک از تفاسير گرايش بيشتري به نمادپردازي ديده ميشود.
در پژوهش هاي يادشــده به نمادپردازي و جايگاه آن در بخش روايي تفسـيرهاي «کشـف الاسـرار و عده الابرار» و «روح الارواح » پرداخته نشـده اسـت و در مقاله ي حاضـر، نمادهاي به کاررفته در حکايات اين متون و معاني نمادين آن ها در راسـتاي فهم بهتر آموزه هاي عرفاني و ديني مورد بررسي قرار ميگيرد.
(
, 
, 
)
